Afgelopen zaterdag hield Samen Duurzaam Nieuwegein weer haar maandelijkse rondje door Nieuwegein, ook Martin Reijmerink, de Klimaatburgemeester van Nieuwegein reed mee op zijn fiets. De start was bij de Dorpskerk aan de Nederleindseweg. Deze kerk is sinds 2015 een ‘Groene Kerk.’ Met deze klimaatfietsroute liet Samen Duurzaam Nieuwegein een aantal maatregelen zien van wat er al gedaan wordt door verschillende overheden, bedrijven en via inwonersinitiatieven om duurzamer te leven!
‘Een bijzondere uitdaging bij deze maatregelen is om meerdere doelen gelijktijdig te dienen en of meerdere maatregelen op dezelfde ruimte te realiseren. Zo maken we grote stappen in het verkleinen van onze ecologische voetafdruk’ aldus Henk van der Honing van Samen Duurzaam Nieuwegein. ‘Ook initiatieven van onze inwoners zijn belangrijk want deze initiatieven, zoals Bloeiend Nieuwegein, helpen mee om de biodiversiteit in Nieuwegein te verhogen’ aldus Reijmerink.
De fietstocht ging vanaf de Nedereindseweg naar de Doorslagsluis om vervolgens langs een parkeerplaats bij het Cals College, de Brink- en de Meentwal, waar wadi’s zijn aangelegd richting de Muideschans te gaan. Bij het Circletje Rond nabij de Geinsche Hof werden Erik van der Voort (Duurzaam Nieuwegein) en Alma Feenstra (GroenLinks) opgewacht door Jos van Vogelpoel en reporter Frans Evers om meer te weten te komen over de onlangs aangenomen motie om duurzame initiatieven financieel te ondersteunen.
De fietstocht eindigde via nog meer punten om uiteindelijk weer bij de Dorpskerk aan te komen waar werd nagepraat door de deelnemers. Hieronder alles uitgelicht over de bezochte punten:
Groene kerk Dorpskerk Nedereindseweg
De PGNN is reeds jaren bezig met duurzame maatregelen. Zo worden er kledingacties georganiseerd voor de Penitentiaire Inrichting. Er werken diakenen en kerkleden als vrijwilliger bij de Voedselbank Nieuwegein-IJsselstein. Aan de Kerstpakkettenactie die 15 jaar geleden is gestart door PGNN, wordt inmiddels door zes kerken in Nieuwegein meegedaan. Doel is geloofsgemeenschappen stimuleren tot meer duurzame ontwikkeling.
De kerk zelf is in 2016-2017 verbouwd met aandacht voor energiemaatregelen zoals isolatie, vloerverwarming en zonnepanelen. Nu aanpassing door de thermostaat op 15 graden te zetten.
Oude Sluis Doorslag/Merwedekanaal
Door de klimaatverandering vormt de verzilting in West-Nederland een grotere bedreiging voor de tuin- en akkerbouw. Vanuit het Lekkanaal wordt nu al bij droogte water gepompt naar de omgeving van Amsterdam voor drinkwatervoorziening en industrie. In de recente plannen krijgt bij droogte de Hollandse IJssel een nog belangrijker rol in de zoetwatervoorziening van West Nederland voor o.a. de boomteelt in Boskoop.
Het Merwedekanaal vormt een belangrijke schakel in deze verbinding. Vanuit het Merwedekanaal moet nu meer water door de Doorslag, maar de sluis vormt een te nauwe doorgang. Om de historische waarde van de sluis te benadrukken wordt een aantal oorspronkelijke elementen zichtbaar in stand gehouden. De doorstroming wordt onder water verbreed. Het vroegere belang van het Merwedekanaal moet niet worden vergeten! Door het Merwedekanaal voeren in 1932, 93.000 beroepsschepen met 32 miljoen ton goederen, het was een van de drukst bevaren Europese kanalen. ‘Het is van belang dat bij grote nieuwe werken het (cultuur)historische belang zichtbaar blijft’ aldus van der Honing.
Brinkwal, open bestrating, Meentwal gescheiden rioleringssystemen en wadi’s
Onder de meeste wegen in de stad ligt een “gemengd rioleringssysteem”. Dit betekent dat het afvalwater van de woningen in dezelfde riolen wordt afgevoerd als het regenwater. Dit water wordt allemaal naar de rioolwaterzuivering (rwzi) gepompt. Maar Nieuwegein heeft ook op veel plaatsen, waaronder aan de Meentwal, een gescheiden rioleringssystemen aangelegd. Vanhier wordt het vuile water naar de rwzi gepompt. Als dit niet wordt verdund door regenwater blijven de pompkosten lager en is het zuiveringsrendement hoger. Het regenwater stroomt via het schoonwatersysteem naar het dichtstbijzijnde oppervlaktewater, bij heel heftige regen aan de Meentwal via een wadi.
Een wadi (water, afvoer, drainage, infiltratie) is een infiltratiesysteem, het wordt in veel gemeenten reeds toegepast. Een deel van de ruimte in een wijk wordt verlaagd aangelegd en kan worden beplant of worden benut als speelterrein. Na hevige regenval zal zich hier water verzamelen dat vervolgens kan infiltreren in de bodem waardoor later verdroging wordt voorkomen. Een bijkomend voordeel is dat dit water niet behoeft te worden afgevoerd door een vaak al hoogbelast oppervlaktewatersysteem. De drie wadi’s aan de Meentwal liggen op verschillend niveau en zijn beplant. Dit is ook goed voor de biodiversiteit.
Muiderschans/Gilzerschans
Door vilt tussen de stenen te plaatsen kan bij regenval snel 40% meer water door de bestrating in de bodem dringen en infiltreert dus meer en beteer. Hiermee wordt voorkomen dat het relatief schone regenwater in het riool terecht komt.
Cirkeltje Rond
Een prachtig voorbeeld van een duurzame tuin passend bij de huidige klimaatverandering. Geen groot tegelveld, maar met heel gevarieerd groen, een klimaat- en natuurvriendelijke tuin. Dit is een inwonerinitiatief, waarbij met de wijk, IVN en het zorgcentrum een verruigd veldje is ingericht als speel-, bloemen- en moestuin. Een plaats om elkaar te ontmoeten, verhoging van de biodiversiteit, het telen van groente en de inzet van mensen met afstand tot de arbeidsmarkt. Een prachtig voorbeeld van brede integrale duurzame ontwikkeling.
Klimaatplein Baars aan de IJsselsteinseweg
Hoe u rond uw eigen woning maatregelen kunt nemen is zichtbaar gemaakt op dit pleintje. De te gebruiken materialen en gereedschappen zijn hier bij elkaar gebracht. Zo kunt u een beeld vormen van wat iedereen kan doen in eigen omgeving.
Milieu Educatief Centrum in het Natuurkwartier
‘Hier start geregeld de Klimaatroute met een welkom door de voorzitter Erik van de Voort en een inleiding en presentatie van het programma door Henk van der Honing.
Wellicht kan de tijd en plaats worden gebruikt om enige objecten in beeld te brengen die in de praktijk niet of moeilijk zichtbaar zijn (te maken).
Molen Natuurkwartier
De antieke originele molen is naar het Natuurkwartier verplaatst en heeft sinds de opening in september 2021 een functie in de waterhuishouding. Een mooi voorbeeld van het gebruik van windenergie zoals het al heel lang wordt toegepast zonder uitstoot van schadelijke stoffen. Maar zonder elektriciteit of andere energiebron is goed waterbeheer in Nederland niet mogelijk. In laag Nederland, dus beneden NAP, is veel actieve sturing nodig. Het waterniveau in stad en platteland in de polder wordt door waterschappen, hier Hoogheemraadschap Stichtse Rijnlanden, geregeld via polder- en boezemwateren. Via de boezemwateren wordt het teveel aan water naar een rivier of kanaal gepompt en bij een tekort wordt water ingelaten vanuit de rivieren of kanalen.
Warmte – Koude – Opslag (WKO)
‘In de zomer is een versteend gebied als o.a. de City een plek waar de temperatuur snel oploopt met het risico van hittestress. In de winter is het energiegebruik hoog voor verwarming van woningen en bedrijven. Aanpassing aan klimaatverandering vraagt vooral afkoeling in de zomer ter voorkoming van hittestress. Door warmte in de (diepe) bodem op te slaan kan deze in de winter weer worden gebruikt voor verwarmingsdoeleinden. Op geringe afstand van de City liggen deze warmte en koude compartimenten van het Open bodemenergiesysteem.
Bij dit kijkpunt werd ook even ingegaan op de huidige situatie en ontwikkelingen rond City Oost en West om de meest groene binnenstad van Nederland te worden.
Rotonde Noordstedeweg/Sluyterslaan
Op de bushalte zien we een sedumdak ook wel groen dak genoemd. De overkapping van de bushalte is verhard, het regenwater zal dus direct afstromen naar de straatriolering. Het sedumdak neemt als een spons eerst water op, bij verzadiging zal het pas afstromen. Dit is ook het principe waarom groene daken op woningen en gebouwen wordt aanbevolen. De sedumlaag heeft ook nog het effect van isolatie, dus minder hittestress in de zomer en minder energieverbruik in de winter.
Bloeiend Nieuwegein. Er worden op teveel plaatsen in Nieuwegein tegels en stenen als verharding in de tuin gelegd. Hierdoor wordt het warmer in de stad dan op het platteland. De kans op wateroverlast neemt ook toe omdat het water niet kan infiltreren in de bodem. Geen tegels maar bloemen in de tuin is dus een heel goede duurzame actie als bescherming tegen gevolgen van klimaatverandering. Bloeiend Nieuwegein is daarnaast ook een inwonerinitiatief om de biodiversiteit in Nieuwegein te verhogen. Voor Samen Duurzaam Nieuwegein een mooi initiatief om duurzame ontwikkeling te bevorderen. Klimaatverandering heeft ook grote invloed op de mondiale biodiversiteit. Naast Klimaatverandering is de grote daling van de biodiversiteit een mondiaal probleem. Met de veldjes van Bloeiend Nieuwegein dicht bij scholen en in de wijken wordt de jeugd bewust gemaakt van het belang van planten en dieren en al wat leeft, tezamen biodiversiteit genoemd. Dit is ook een belangrijke invalshoek van de IVN- afdeling Nieuwegein voor natuur- en duurzaamheidseducatie, participant van Samen Duurzaam Nieuwegein.
Leger des Heils. Containers voor het deponeren van gebruikte kleding. De goede kleding wordt opnieuw gebruikt waardoor minder energie voor nieuwe nodig is. Een andere bestemming voor het aangeboden (niet direct herbruikbare) textiel is het uit elkaar halen en de ontstane vezels opnieuw te verwerken tot nieuwe kleding/textiel. Dit betekent minder energieverbruik. Op meerdere plaatsen staan dergelijke containers van Sympatyn. In dit kader doen de Kringloopwinkels heel belangrijk werk.
Groene gevel, Sluyterslaan/Hildo Kropstraat
Een effect van de snelle temperatuurstijging is “hittestress.” Vooral in steden worden de woningen en straten door de extreme zonnewarmtestraling heet en wordt ook het binnenklimaat ongezond. Door het aanbrengen van passende beplanting worden de muren (gedeeltelijk) in de schaduw gehouden en daardoor minder heet. Dit voorbeeld is een gevelversiering die bij de bouw reeds is aangebracht. Bij de grote nieuwbouwprojecten wordt gewerkt aan plannen voor groene gevels.
Bomen in de trottoirbestrating hebben ook een verkoelend effect door schaduwwerking en ze vangen ook stof en kooldioxide uit de lucht. Onder sommige bomen is ruimte aanwezig, de zogenoemde “boombunkers.” Dit is o.a. te zien aan de Bergfluiter. Rond de boomstammen, in de zogenoemde boomspiegel, worden hier en daar ook planten aangebracht voor verhoging van de biodiversiteit.
Vredebestlaan
Bij dit kijkpunt werd ingegaan op de activiteiten van de Samen Duurzaam Nieuwegein participanten zoals de Kledingbank, Speelgoedbank en het Repair Cafe en de Voedselbank.
