Het feest gaat door, zonder fanfare

Op 10 november beslist de gemeenteraad over de programma-begroting 2011 van 170 miljoen euro. Het begroten van programma’s is een uitstekend beleidsinstrument, waar het bedrijfsleven wat van kan leren. Met de programma-begroting stelt de gemeenteraad geld beschikbaar voor door de raad vastgestelde activiteiten en doelen die met de programma’s behaald moeten worden. In theorie bepaalt de raad zo wat er moet gebeuren en wat het mag kosten.
De programma-begroting begint met een Algemene beschouwing over trends en beleid. Anders dan vorige jaren is de toon sober en somber. B&W wil – met vage toekomstschetsen – met de raad alvast van gedachten wisselen over de richting van het bezuinigingsbeleid. Zwak vind ik dat. Men durft – nu het slecht gaat – zelf niet te kiezen en laat de raad het vuile werk opknappen. Benieuwd of ze er in trappen. De Algemene Beschouwing bevat dit soort vage toekomstschetsen: "Wij dienen immers verder te werken aan de invulling van onze taak en rol als verbindende, regisserende, kaderstellende en faciliterende overheid. Dat vraagt doorontwikkeling van en nuancering in onze bestuurskracht maar ook een frequente aanpassing van de kwaliteit van dienstverlening aan de hand van veranderende klantvragen .."Toch maakt de beschouwing ook rake opmerkingen. Zo wordt geconstateerd dat Nieuwegein deel is van de policentrische Utrechtse regio. En dat de betekenis van gemeentegrenzen steeds meer vervlakt. Dit weten gewone Nieuwegeiners al lang, maar het gemeentebestuur ontdekt nu ook dat we probleemloos elders uitgaan, winkelen, recreëren en werken. Maar de gemeente zit er naast als zij stelt: "De locale overheid van Nieuwegein zal zo veel mogelijk aan de stad, haar inwoners en instituties overlaten, zal faciliteren in plaats van organiseren." Dit is de Achilleshiel van Nieuwegein. Nieuwegeiners doen helemaal niet zo veel voor elkaar in de vorm van vrijwilligerswerk, zelforganisatie, en dergelijke. Er zijn veel tweeverdieners en die zijn vooral druk met hun werk en hun huishouden. De terugtredende Nieuwegeinse overheid vervangen door vrijwilligers wordt een ernstige misrekening, maar ik krijg graag ongelijk.In de praktijk heeft de programmabegroting een zwakte; de geringe betrokkenheid van de gemeenteraad. Zij laat niet alleen het opstellen van de begroting, maar ook het evalueren van de resultaten geheel over aan B & W, zodat er nauwelijks aandacht is voor het niet halen van doelstellingen, vertragingen, overschrijdingen en meer van zulk bestuurlijk ongerief. De claim dat Nieuwegein een sluitende meerjarenbegroting heeft kent een keerzijde. De begroting wordt kloppend gemaakt door 7,5 miljoen euro meer uit de reserves te halen dan er in te stoppen. Deze reserves dalen dan ook al jaren in stevig tempo. Ook de toevoegingen aan de reserves dalen snel; werd in 2009 nog 22,8 miljoen euro toegevoegd, in 2011 is dat nog maar 2,8 miljoen euro. Dat is ongeloofwaardig, want waarom zou er in de toekomst minder geïnvesteerd hoeven worden?Ongetwijfeld wordt de programma- begroting goedgekeurd, maar ik ben vooral benieuwd wie de aanstaande bezuinigingen durven te benoemen. B&W durft het niet.