Vanavond vond de Dodenherdenking plaats bij het monument aan de Nedereindseweg. Voorafgaand was er een herdenkingsbijeenkomst in De Bazuin. Tijdens de Nationale Herdenking herdenkt Nederland allen – burgers en militairen – die in het Koninkrijk der Nederlanden of waar ook ter wereld zijn omgekomen of vermoord; zowel tijdens de Tweede Wereldoorlog en de koloniale oorlog in Indonesië, als in oorlogssituaties en bij vredesoperaties daarna.
Tijdens de bijeenkomst stond het Comité 4 en 5 mei Nieuwegein stil bij de betekenis van herdenken met verhalen en muziek van het Jong, het jeugdsymfonieorkest van Theater de Kom. Betsy de Keijzer uit Nieuwegein en Mariia Trofimchuk uit Oekraïne vertelden hun verhaal.
Na de bijeenkomst begon de traditionele stille tocht naar het ‘Monument voor de Gevallenen’ aan de Nedereindseweg, waar de officiële ceremonie werd gehouden. Na de twee minuten stilte hield burgemeester Frans Backhuijs onderstaande toespraak die onze redactie traditioneel hier on-line zet voor een ieder die er niet bij kon zijn.
Backhuijs: ‘Wij zijn hier bij elkaar om de Nederlandse oorlogsslachtoffers te herdenken. En alle slachtoffers, burgers en militairen, die in het Koninkrijk der Nederlanden of waar ook ter wereld zijn omgekomen of vermoord, tijdens de Tweede Wereldoorlog en daarna, in oorlogssituaties en bij vredesoperaties.’
‘Het is nu 78 jaar geleden dat aan de Tweede Wereldoorlog in Nederland een einde kwam. Elders in de wereld duurde de oorlog langer. En in al die jaren was er altijd weer, ergens in de wereld oorlog. Ver weg of dichterbij. Toch heb ik vele malen bij deze herdenking stil gestaan bij de constatering dat we in Nederland al decennia in vrede en vrijheid kunnen leven.’
‘Dit jaar heeft het Nationale Comité 4 en 5 mei gekozen voor het jaarthema “Leven met Oorlog”. Want ook al is er in Nederland geen oorlog, als er elders in de wereld oorlog is, dan leven wij ook hier met oorlog. De oorlog in de Oekraïne is letterlijk dichtbij, op slechts 2000 km afstand. En ook oorlogen elders in de wereld zijn dichtbij door snelle communicatie via radio, televisie en social media. De oorlog is ook dichtbij omdat er altijd wel mensen hier wonen die familie of vrienden hebben in het oorlogsgebied.’
‘De oorlog komt ook dichtbij door de gevolgen van zo’n oorlog. Mensen slaan op de vlucht en komen via allerlei wegen soms ook als vluchteling in ons land. Vaak misbruikt door mensensmokkelaars die hen veel geld afhandig maken. Of de oorlog heeft als gevolg dat producten duurder worden.’
‘Ook al is er hier geen oorlog, toch leven we met oorlog. En weten we dat vrede en vrijheid niet vanzelfsprekend zijn. Leven met oorlog heeft voor mij ook nog een andere betekenis. Mijn ouders en grootouders hebben de Tweede Wereldoorlog in Nederland bewust mee gemaakt. Vooral van mijn ouders heb ik de verhalen gehoord die zij zelf hebben meegemaakt in de oorlog. Daardoor heb ik eigenlijk altijd wel het gevoel gehad een beetje met oorlog te leven en dat vrede en vrijheid niet vanzelfsprekend zijn.’
‘Het huis waar mijn moeder woonde werd in het najaar van 1944 gebombardeerd. Het gezin moest vluchten en heeft wekenlang ondergedoken gezeten in een kelder in Hout-Blerick, in de buurt van Venlo. Die kelder lag tussen de vuurlinies van de geallieerden in het westen en de Duitsers die de grens bij Venlo verdedigden. Mijn opa was in die tijd dagenlang weg omdat hij niet terug kon naar die kelder. De familie was er zeker van dat hij was omgekomen maar ontzettend blij toen hij toch weer terug kwam in de kelder.’
‘Mijn moeder zat op de lagere school, waar als gevolg van schade aan andere scholen kinderen in enorm grote klassen halve dagen les kregen, omdat de school ’s middags gebruikt werd door leerlingen van andere scholen. En ze vertelde hoe ze maandenlang niet naar school kon, terwijl ze dat zo graag wilde. Als kind hoorde ik deze verhalen en zo kreeg de oorlog voor mij betekenis. Terwijl voor mijn beleving als kind in de jaren zestig van de vorige eeuw de oorlog ontzettend lang geleden was afgelopen.’
‘Het zijn deze verhalen die ik als kind uit de eerste hand hoorde. Die maakte dat ik in vredestijd leefde met oorlog. Niet dat deze verhalen dagelijks verteld werden, maar wel regelmatig. Nu denk ik dat mijn moeder deze verhalen vertelde omdat dit in haar jonge jeugd zo veel indruk heeft gemaakt. Zij vond dat wij dat moesten weten en het was ook een manier voor haar om de vreselijke ervaringen te verwerken.
‘Deze verhalen hebben voor een deel mijn leven bepaald. De angst van mijn moeder was bepalend voor hoe ik over oorlog en vrede denk. Vrede en vrijheid zijn niet vanzelfsprekend, daar moet je zelf een steentje aan bijdragen. Mijn keuze om in de politiek te gaan en later burgemeester te worden, is mede daardoor bepaald. Omdat je in die rol misschien een beetje meer kan bijdragen aan het maken van een beter wereld.’
‘Ik vind het schokkend dat een grote groep mensen vraagtekens zet bij de gebeurtenissen in de Tweede Wereldoorlog. Dat men de gevolgen kleiner maakt en er zelfs een veel te grote groep is de niet gelooft dat de Holocaust heeft plaatsgevonden, terwijl de bewijzen en de feiten voor het op rapen liggen. Deze misvattingen moeten rechtgezet worden door de echte verhalen uit de Tweede Wereldoorlog te vertellen. Helaas zijn er steeds minder mensen die uit eerste hand het verhaal over de Tweede Wereldoorlog kunnen vertellen, daarom zullen hun kinderen kleinkindreen dat moeten doen.’
‘Leven met Oorlog is het thema. Leven met de oorlogen die nu elders worden uitgevochten en direct van invloed zijn op ons leven hier. En leven met de oorlog uit het verleden door te luisteren naar de verhalen van toen. Opdat wij nooit vergeten, het kleiner maken of ontkennen. Beseffen dat het niet overbodig is om steeds opnieuw ons in te zetten voor de vrede en onze vrijheid. Zodat degenen die wij vandaag herdenken niet voor niets gesneuveld zijn voor onze vrijheid.’
Burgemeester Frans Backhuijs
