Een paar dagen lang spelen met je vader, dat is voor de negenjarige ‘Neymar’ (gefingeerde naam) al een hele tijd niet mogelijk. Maar deze herfstvakantie krijgt hij de kans om drie dagen lang met zijn vader op te trekken in de Penitentiaire Inrichting in Nieuwegein tijdens een zogeheten ‘Herfstkamp.’

Het Herfstkamp is een samenwerking tussen Stichting Exodus Nederland en de Dienst Justitiële Inrichtingen. Drie jaar geleden is het voor het eerst georganiseerd in de PI Vught, daarna in de PI in Veenhuizen. En dit jaar voor het eerst in Nieuwegein.

“Ik vind het heel leuk dat ik bij mijn papa ben” zegt de jongen die in dit artikel graag de naam draagt van een bekende voetballer. “Het voetballen met papa vind ik het leukst.”

Vader ‘Gerard’ (ook een gefingeerde naam) kijkt trots naar zijn zoon en ziet er heel ontspannen uit. “Ik heb me op het laatst nog opgegeven voor dit Herfstkamp en ik heb er geen moment spijt van gehad.” Hij heeft getwijfeld want hij vond het spannend dat zijn zoon drie dagen lang in de gevangenis bij hem zou zijn en daarmee vier nachten weg van huis zou zijn.

Niet alle plekken opgevuld
En die twijfel is er bij meer gedetineerde vaders, want er is plek voor vijftien vaders in het kamp, en toch doen er maar vier mee. Volgens Gerard is dat omdat de mannen het toch spannend vinden dat hun kind dagen niet thuis is en bij vrijwilligers van Stichting Exodus Nederland verblijven. “Maar als iedereen wist hoe fijn het is, dan hadden we hier met vijftig vaders gezeten”, zegt hij.

Drie dagen urenlang bij je kind kunnen zijn, is een heel verschil met de normale driemaandelijkse vader-zoon momenten. Dan zien de vaders hun kind twee uur, en dat is volgens Gerard te kort om echt tot elkaar te komen: “Dan is er geen tijd voor re-integratie. Nu ben je zo lang samen, dat je weer helemaal terugkomt in je vaderrol en het weer net zo voelt als thuis zijn. Je moet zelfs af en toe weer opvoeden”, zegt hij ook een beetje lachend.

Gerard is al 22 maanden van huis, en zag ook door de corona-maatregelen zijn zoon maar heel weinig. In de corona-tijd was er een periode dat vaders hun kind alleen achter een scherm mochten zien. Maar dat zag hij niet zitten: “Dat ging me te ver, dat wilde ik niet.”

In het Herfstkamp is er ruimte voor samen T-shirts versieren, knuffels ontwerpen en optreden in een heuse talentenshow. Maar er is ook juist ruimte om samen een balletje te trappen of gewoon lekker te praten en te knuffelen. “Toen ik hem om de paar maanden zag dan was hij steeds alweer zo’n stuk gegroeid. Je mist zoveel van je kind als je binnen zit en je verliest ook de band met je kind”, vertelt Gerard. Nu hij een paar dagen optrekt met zijn zoon krijgt hij heel goed mee wat voor een jongen hij is geworden. “Hij is zo open, vroeger was hij altijd zo verlegen.”

Marieke van Zwam, landelijk projectleider bij Exodus, is trots als ze deze vader en zoon hoort vertellen wat het Herfstkamp met hen doet. Dat er in Nederland sinds een paar jaar dit soort kampen worden georganiseerd komt door haar. “Het idee van het kamp komt uit Amerika, en ik vond dat we dit ook hier moesten gaan doen”, zegt ze.

Nuttig na detentie
Uit ervaringen in Amerika blijkt dat vaders na zulke kampen met hun kinderen minder agressie laten zien. En meer open zijn en beter met hun kind kunnen praten. “De vaders maken met hun kind ook weer nieuwe herinneringen, je praat daardoor ook weer makkelijker met elkaar”, vertelt Marieke. Het gemis wordt na zo’n week wel weer groter. “Maar de mannen weten ook weer beter wat ze missen en het helpt vaders ook in het herstel voor na de detentie.”

Drie jaar geleden is het al eens georganiseerd in de PI Vught, en daar ook in de PI Veenhuizen. Daar is het inmiddels zo populair dat er ook wachtlijsten zijn. En wie weet, dat dit volgend jaar ook zo is in Nieuwegein. Volgens Gerard is die kans heel groot. “Als de andere vaders straks de foto’s zien en horen wat ik erover vertel, dan weet ik zeker dat er veel meer vaders mee willen doen.”

Volgend jaar zullen Gerard en zijn zoon in ieder geval niet meer meedoen aan het Herfstkamp, want dan zit zijn detentie er op. Deze dagen hebben hem weer een positief gevoel gegeven voor de laatste maanden in de PI. En Neymar heeft al een idee wat hij volgend jaar in de herfstvakantie wil doen met zijn vader: “Naar Griekenland op vakantie”, zegt hij lachend.