De kans op extreem weer, zoals hoosbuien, hitte en droogte neemt toe. Dat laten de nieuwe klimaatscenario’s van het KNMI zien. Bovendien stijgt de zeespiegel sneller dan verwacht. De waterschappen, waaronder ook Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden (HDSR), nemen maatregelen en passen de omgeving aan om het extreme weer op te kunnen vangen. Toch ontkomen we in de toekomst waarschijnlijk niet aan overlast en schade door een teveel of juist een tekort aan water.
Het veranderende raakt het waterschapswerk: “Het teveel of juist tekort aan water zorgt ervoor dat onze opgaves anders én groter worden” vertelt Haan, dijkgraaf bij HDSR. “Van oudsher hebben we ons watersysteem ingericht op het afvoeren van water. Klimaatverandering en toenemend watergebruik zorgen ervoor dat we juist meer water moeten vasthouden en opslaan”. De maatregelen die waterschappen nu nemen helpen in de strijd tegen het oprukkende zeewater, bij het vasthouden van kostbaar zoet water en bij het omgaan met wateroverlast door extreme piekbuien.
Van verzilting tot waterberging en sterke dijken
De drogere zomers zorgen voor toenemende kans op verzilting in West-Nederland. De lage rivierwaterstanden bieden dan onvoldoende tegendruk tegen de zee. Hierdoor kan zout water landinwaarts stromen en problemen veroorzaken voor agrariërs, natuurgebieden en drinkwaterbedrijven. Om het Westen van Nederland hiertegen te beschermen, voert HDSR dan extra zoet water aan via de Klimaatbestendige Water Aanvoer (KWA). Hiervoor worden onder andere sloten tussen Nieuwegein tot Bodegraven verbreed en verdiept.
In het westen van ons gebied bevindt zich de hoger gelegen Heuvelrug. Samen met partners maakt het waterschap in de Blauwe Agenda plannen om in dit gebied de grondwatervoorraad vergroten, water in de bodem laten infiltreren, water langer vasthouden en duurzaam watergebruik stimuleren.
Het toenemende risico op wateroverlast vereist hogere en bredere dijken. HDSR versterkt daarom 55 kilometer Lekdijk. Ook investeert het waterschap in waterbergingslocaties. In Houten en bij Zegveld om het risico op en de gevolgen van wateroverlast in de omgeving te verkleinen. In natuurgebied Willeskop wil het waterschap een waterberging maken voor het opslaan van zo’n 200.000 m3 water om tijdens extreem natte periodes het water vast te houden en door te voeren. Maar de zoektocht naar waterbergingslocaties gaat door.
Meer kans op extreem weer zorgt ervoor dat er ook meer kans is op schade door wateroverlast of droogte. “We zullen moeten accepteren dat we ondanks alle inspanningen, overlast en ongemak gaan krijgen door te veel of te weinig water. Denk hierbij aan landbouwschade, onomkeerbare natuurschade en schade aan funderingen van woningen. We moeten gaan nadenken hoe we met zijn allen omgaan met het herstel van deze schade”, vertelt Jeroen Haan.
Water en Bodem sturend
Els Otterman is Hoogheemraad bij HDSR en heeft Klimaatadaptie in haar portefuille: ‘De kans op wateroverlast neemt toe. Daarmee moeten we rekening gaan houden bij het bouwen van huizen en kantoren. Op sommige plekken kun je beter niet bouwen omdat het risico op wateroverlast daar groot is of omdat we die ruimte nodig voor water. Op veel plekken kan het wel, maar dan met slimme oplossingen om water op te vangen en in de bedem te laten trekken, zodat het risico op wateroverlast afneemt.’
Allemaal een verantwoordelijkheid
Iedereen kan iets kan doen in de strijd tegen klimaatverandering. Sproei het land of een tuin niet overdag, omdat er dan veel water verdampt. Douche iets minder lang en beperk het vullen van zwembadjes. Door tegels uit je tuin te halen wordt het koeler, kan regenwater in de bodem trekken en is er meer ruimte voor bloemen, vlinders en bijen. “Dat hoeft niet veel extra werk te kosten. Ook zonder groene vingers kan je iets bijdragen. Samen slimme en klimaatbestendige keuzes maken; daar gaat het om. Zodat we ook in 2050 fijn in onze regio kunnen wonen en werken”, is de slotoproep van Els Otterman.
