In Nieuwegein wonen veel inwoners die soms een pet dragen en soms meerdere petten. Soms is het een man, soms is het een vrouw of… is de inzender genderneutraal. Eén ding hebben ze altijd gemeen: ze houden van Nieuwegein en wonen graag in Nieuwegein. Deze keer over: ‘de grondprijzen’ in onze stad.
Zelfstandig wonen is een onbereikbaar ideaal geworden voor starters en paren die geen topinkomens hebben. Ondanks goedbedoelde pogingen tot verbetering blijft de woningmarkt kampen met een groot en stijgend tekort. Wat is de rol van gemeenten hierin? Of zijn ze zelfs mee-schuldig aan de tekorten en de onbetaalbaarheid?
Zoals bekend zijn gemeenten weinig zelfkritisch en worden ze vanaf 2026 geconfronteerd met bezuinigingen. Komisch en complicerend hierbij is dat er op 18 maart 2026 gemeenteraadsverkiezingen zijn. Doorgaans een periode van verkiezingsbeloften en dus daardoor hogere gemeente-uitgaven.
Gemeenten domineren grondmarkt
Zoals ook bekend is een gemeente de grootste grondeigenaar in die gemeente. Bovendien kan het via een omgevingsplan de bestemming van een perceel veranderen. Doorgaans wordt dat daardoor veel meer waard. Maar de gemeentelijke macht reikt nog veel verder. De gemeente kan om een bestemming te realiserren grond en opstallen onteigenen. Veel grond-transacties lopen dus via de gemeente. En dat schept winstkansen.
Kans is ook dilemma
Omdat grond in Nederland minder snel groeit dan de bevolking is er een tekort in het aanbod van grond en dus van hoge grondprijzen. Dat biedt gemeenten dus aantrekkelijke winstkansen. Maar het schept ook een dilemma.
Economen rekenen gemeenten rijk
Vaak kloppen voorspellingen van economen niet, maar soms geven ze wel de goede denkrichting aan. Want natuurlijk is er ook onderzoek naar gemeentelijke grondpolitiek gedaan. Maar of we met de conclusies blij moeten zijn? Het onderzoek stond in het economenvakblad ESB van 3 juni 2025 met de titel: ‘Een Planbaten-heffing kan gemeenten veel opleveren.’
Kassa! € 8 miljard
Gemiddeld blijkt de waardeverhoging na aftrek van gebiedsontwikkelingskosten per jaar ongeveer € 8 miljard te zijn. Afhankelijk van de eigendom valt die winst toe aan de grondeigenaar. Vroeger was dat altijd de gemeente, maar tegenwoordig is dat bijna altijd een projectontwikkelaar. De economen stellen voor deze winst van ongeveer € 8 miljard belastbaar te maken met een Planbaten-heffing.
Niet onredelijk, maar …
Dat lijkt redelijk, maar we betalen al zoveel belastingen. Bovendien mag je projectontwikkelaars best een goede winst gunnen.
Huisvesting nog groter knelpunt
Hogere grondprijzen zijn nu al een groot knelpunt voor de nieuwbouw van woningen. Van de gemiddelde woningprijs van ongeveer € 450.000 gaat nu al 60% naar de grondkosten. Ooit was dat 40%. Voor velen zijn woningen nu al onbetaalbaar. Heffingsbeluste gemeente maken dat alleen maar een nog groter probleem.
Belastingen geen verkiezingsthema
Gemeenteraadsverkiezingen gaan over van alles, maar nooit over belastingen en heffingen. Die worden na de verkiezingen gewoon verhoogd. Meestal met een beroep op overmacht , maar nooit met de bekentenis dat men de gemeentekosten weer niet in de hand heeft kunnen houden.
Het zou erg vernieuwend zijn als de verkiezingen nu eens wel over belastingen gaan. Welke partij durft voor 18 maart 2026 duidelijkheid te geven?
Ontdek meer van De Digitale Stad Nieuwegein
Abonneer je om de nieuwste berichten naar je e-mail te laten verzenden.
De verbouwing van het gemeentehuis/bibliotheek was een onnodige en schaamteloze uitgave.
Daar moeten de burgers weer voor gaan betalen.