Online pesterijen nemen verder toe – scholen staan voor lastige taak. Bijna één op de vijf middelbare scholieren in Nieuwegein heeft te maken (gehad) met pesten. Dat blijkt uit de Gezondheidsmonitor Jeugd van het CBS, RIVM en de GGD’en. Voor ongeveer een derde van die groep is het geen incident maar een wekelijks terugkerend probleem. Vooral online pesterijen nemen de laatste jaren flink toe.

De cijfers zijn deze week extra actueel, want van 22 tot en met 26 september is het de jaarlijkse Week tegen Pesten, met dit jaar het thema “Kijk ’s door een andere bril en zie: je klas is een team”.

Pesten verschuift steeds meer naar online
Uit de metingen blijkt dat in Nieuwegein 18,3 procent van de scholieren weleens wordt gepest, wat neerkomt op ruim 590 kinderen. Voor corona (2019) gaf 5,3 procent van de jongeren aan digitaal gepest te worden. Inmiddels is dat 9 procent. Daarmee groeit online pesten sneller dan klassiek schoolpesten.

Ook regionaal zijn die trends zichtbaar: in de provincie Utrecht steeg schoolpesten van 7 procent in 2019 naar 14 procent in 2023. Landelijk melden zo’n 14,3 procent van de jongeren dat ze op school gepest worden, en 9,1 procent digitaal. Samen gaat het om bijna 18 procent.

Nieuwegein net onder gemiddelde
Vergeleken met vijftien gemeenten met een vergelijkbare samenstelling qua gezinnen en welvaartsniveau, scoort Nieuwegein iets lager: 18,3 procent tegenover 18,6 procent gemiddeld. Dat verschil is klein, maar wel opvallend in een tijd waarin pesten landelijk juist stijgt.

Toch waarschuwen experts voor al te snelle conclusies: omdat de cijfers op enquêtes zijn gebaseerd, zit er een foutmarge in. Bovendien zeggen veel kinderen niets tegen hun ouders of leraren. Uit onderzoek van de Radboud Universiteit en platform Wij-leren blijkt dat drie op de tien gepeste kinderen zelfs thuis hun mond houden.

Week tegen Pesten: focus op verbondenheid
De Week tegen Pesten is een landelijke actie, georganiseerd door Stichting School & Veiligheid. Scholen krijgen gratis toegang tot lesmateriaal, posters en webinars. In Nieuwegein kunnen basisscholen, middelbare scholen en het mbo daarmee aan de slag.

Het thema van dit jaar, schoolverbondenheid, draait om het idee dat een klas waarin leerlingen zich samen verantwoordelijk voelen en elkaar kennen, minder vatbaar is voor pesten. “Wie zich onderdeel voelt van een team, kijkt anders naar elkaar,” aldus de organisatoren.

Lokale aanpak en beleid
In Nieuwegein staat pesten al langer op de agenda. In het Beleidskader Jeugd 2024-2028 benoemt de gemeente “een veilige school en veilige internetomgeving” als speerpunt. In de zogeheten preventiematrix wordt pesten expliciet genoemd als thema waarvoor scholen, jeugdwerk en sociaal team Geynwijs samenwerken.

Toch is nog onduidelijk welke scholen in Nieuwegein dit jaar concreet deelnemen aan de Week tegen Pesten en hoe zij dat invullen. De gemeente en de GGD Utrecht ondersteunen scholen wel met expertise en materialen.

Waarom het ertoe doet
De gevolgen van pesten zijn vaak groot en langdurig. Kinderen die stelselmatig gepest worden, ontwikkelen vaker angst, depressieve gevoelens en een laag zelfbeeld. Zelfs volwassenen die terugkijken op hun jeugd, spreken vaak nog over littekens die nooit zijn verdwenen.

De uitdaging voor Nieuwegein is daarom niet alleen om de cijfers verder omlaag te krijgen, maar ook om ervoor te zorgen dat leerlingen zich veilig genoeg voelen om pesten bespreekbaar te maken — op school én thuis.