Deskundigen deel 3: Waarheden of angst?

We hebben een CDA minister van financiën met een bijna onmogelijke taak. Hij moet meehelpen de euro te redden en tegelijkertijd deze kostbare operatie verkopen als nuttig en noodzakelijk, en beslist renderend. “We krijgen alle bedragen die we aan Griekenland uitlenen immers weer terug en met rente.” Die woorden worden dan gezegd op een toon die een mengsel van kennis aangeeft in de moeilijke situatie van Griekenland en de zekerheid dat het allemaal goed komt.

Later zijn er deskundigen die laten weten dat de minister nu toch maar moet uitspreken, dat de kans dat Griekenland terugbetaalt is verkeken. Voortschrijdend inzicht waarschijnlijk. Of gewoon, de burgers voorbereiden?
Ooit zijn we de Euro ingegaan. Die was toch immers de bekroning van al het streven naar veiligheid en vrede, begonnen met het opzetten van de Olympische spelen en veel later het aangaan van stedenbanden. Er waren vraagtekens, maar het is doorgedrukt zonder dat er duidelijke oplossingen waren rondom de dreigingen. Toen die er kwamen via begrotingstekorten, gingen de grote landen voorop en hielden zich niet aan de regels.

Sommigen, zoals de Grieken gingen verder en gaven onjuiste cijfers op. Dat bleef natuurlijk niet onopgemerkt. Maar wie bindt de kat de bel aan? Naast de politiek zijn er ook bedrijfsleven en vooral banken die nergens over spraken. Maar ze boekten wel de hogere rente die de leningen aan Griekenland en andere landen opleveren netjes in en keken hoe het verder opgelost zou gaan worden. De snelheid van reageren van de Centrale Banken is ons sinds de Icesave problematiek heel duidelijk. Een eenvoudig provinciaal ambtenaar haalde in zijn provincie het geld op tijd terug door de resultatenrekening van de betreffende bank goed te bekijken. En onze Nederlandse bank maar niets zien of om uiteen lopende redenen niets zeggen. Wie sprak er toch over de snelheid van de leugen en de waarheid? En tenslotte zijn er dan deskundigen uit het financieel- economische veld die nu ( januari 2012) de minster op roepen om open kaart te spelen.

Dan ontstaan er drie vragen. Wie belazert er nu wie? En wie gaat dat betalen?
De tweede vraag is eenvoudig. Wij gaan dat allemaal betalen, een duidelijk en helder antwoord. We betalen dat met de waardevermindering van onze woningen, met het omhoog gaan van allerlei belastingen, het verminderen van allerlei zorg en veiligheid en het bevriezen van salarissen en pensioenen. Anderen betalen met het verlies van hun baan en alle gevolgen van dien. De eerste vraag is gecompliceerder. Zolang we bang zijn ( onze baan, onze gezondheid, onze vakantie, de waarde van ons huis en vult u maar in) en ons laten reageren door systemen ook vol bange mensen ( wordt ik straks wel weer verkozen, wat voor functie kan ik dan krijgen, hoe kan ik de kosten van privé gebruik van mijn zakelijke BMW vermijden, hoe groot wordt mijn winstuitkering en vult u maar in) zolang gaat dit allemaal door totdat het groots mis gaat. Dat gebeurt langzaam en af en toe opeens heel snel. Ons grootste probleem naast angst is onverschilligheid. We laten het dus gebeuren. Dat brengt ons bij de derde vraag: “Wie of wat gaat dit oppakken en welke oplossingen zijn er nodig om wat te bereiken.”

U zult nu opmerken dat ik er op deze manier makkelijk mee weg kom en ook geen antwoord geef. Dat laatste is maar gedeeltelijk waar. Om oplossingen te bedenken moet er eerst een duidelijke probleemstelling zijn. Dat is hier het “Wat willen we bereiken”. “Welke oplossingen zijn er nodig” is de vraag die beantwoord moet worden met een plan hoe je “wat wilt bereiken”. Wie het op gaat pakken? Wanneer we dat weten zijn we al een heel stuk gevorderd. Een soort mens als Ghandi, Paton, of Drees om eens drie volledig verschillende personen te noemen?

Ik zal bekennen dat ik inderdaad maar gedeeltelijk antwoord geef. Alleen al om die mens te vinden hebben we in dit ondermaanse waarschijnlijk een eeuwigheid nodig. Want ik zie niet zo gauw Cohen of de SP of Harry Mens iets voor elkaar krijgen. Laat staan dat wij het eens worden, dat één van hen het mag proberen. O ja ook de PVV zal het niet lukken.