Column Tinus A.I: ‘Geld genoeg, groen en veiligheid te weinig’

Deze week schuift Nieuwegein ongemakkelijk op zijn stoel. In de gemeentekas liggen miljoenen te blinken, in een opslagpark liggen knallers en chemicaliën te smeulen, in Galecop hopen bewoners eindelijk door te kunnen schuiven naar een passend huis. En tussendoor wordt een kat uit een stapel oud papier gevist. Kortom, het was weer typisch Nieuwegein.

Miljoenen in de kas, dubbeltjes voor de inwoner
Beginnen we bij het geld. Uit de tweede technische begrotingswijziging 2025 rolt een meevaller van ruim 19 miljoen euro voor Nieuwegein. Na het doorschuiven naar reserves en budgetten blijft er volgens de Verenigde Senioren Partij (VSP) nog bijna 7 miljoen euro over.

De VSP zegt wat veel inwoners denken, als de gemeente zo vol in de plus staat, waarom blijven de woonlasten dan elk jaar omhoog kruipen. OZB omhoog, afvalstoffenheffing omhoog, energie en boodschappen al helemaal geen pretje. De partij stelt een eenmalige korting voor in 2026, 100 euro voor meerpersoonshuishoudens en 50 euro voor alleenstaanden, rechtstreeks op de aanslag van de gemeentelijke belastingen.

Het is natuurlijk ook gewoon campagne. Over iets meer dan drie maanden zijn er verkiezingen, en lage woonlasten zijn een lekker helder thema. Maar het punt dat onder de marketing ligt, is serieus. Hoeveel vet op de botten heeft een gemeente nodig, en wanneer zeg je, nu is het genoeg en laten we iets terugdoen voor inwoners die al jaren de rekening betalen. Dat debat barst op 16 december in de raad echt los. Tot die tijd is dit vooral een signaal, Nieuwegein kan financieel meer dan ze nu aan haar inwoners laat zien.

Wonen in Galecop, blijven waar je geworteld bent
Daarmee zitten we meteen bij het andere grote thema van de week, wonen. In Galecop slaan gemeente, Jutphaas Wonen, de provincie Utrecht en woonplatform Floqz de handen ineen voor de zogenoemde Doorstroomtrein Galecop.

Het idee is simpel en slim tegelijk, als er één woning vrijkomt, gebruik je die als startpunt voor een hele verhuisketen in de wijk. Een starter erin, de vorige bewoner door naar een andere passende woning, weer iemand anders naar de volgende plek. Zo houd je mensen in hun eigen buurt, dicht bij hun netwerk, en maak je toch beweging op de woningmarkt.

Bewoners in Galecop krijgen dus nadrukkelijk voorrang binnen hun wijk. In een tijd waarin mensen met normale inkomens nauwelijks nog kans zien een betaalbaar huis te vinden, is dat een duidelijke keuze, eerst eigen inwoners, dan pas de rest van de regio. De gemeenteraad moet begin 2026 nog akkoord gaan met een speciale experimentregeling, maar de toon is gezet, wonen wordt hier niet alleen in stenen en vierkante meters gedacht, maar ook in wortels en wij-gevoel.

Verstedelijkt en vergroent, of gewoon minder schaduw
Een andere vraag die deze week boven de stad hangt, komt uit Batau Noord. Onder de titel: “Nieuwegein verstedelijkt en vergroent, of toch niet” laat De Digitale Stad Nieuwegein zien hoe de Blijdeburg er in 2009 en in 2022 uitziet. Op de oude foto staan forse platanen, op de nieuwe zijn bomen geknot of vervangen door exemplaren die nauwelijks schaduw geven.

De omgevingsvisie belooft tegelijk meer stad en meer groen, maar op straatniveau voelt het vaak anders. Minder volle bomen, meer steen, minder schaduw op hete dagen. Je kunt dat afdoen als detail, een paar gekortwiekte platanen, maar dit is precies waar hittestress en leefbaarheid beginnen, of eindigen. Als je een wijk verkoopt als groen, dan hoort daar meer bij dan een foldertekst. Dan moet je bomen laten groeien in plaats van ze jaar in jaar uit klein knippen omdat ze in de weg staan van een parkeerplaats.

Veiligheid, van knallers in boxen tot licht in de wijk
Aan De Liesbosch werd deze week weer eens pijnlijk duidelijk hoe kwetsbaar een stad is als je niet oplet. Bij een integrale controle van garages en opslagboxen troffen gemeente en politie illegaal vuurwerk, gevaarlijke stoffen en verkeerd gebruik van boxen aan.

De meeste boxen waren keurig in orde, maar het is het bekende verhaal, je hebt er maar een paar nodig om het goed mis te laten gaan. Vuurwerk plus chemische troep, dicht op elkaar in een anoniem garagepark, dat is geen abstract risico, dat is gewoon een tikkende bom naast woningen en bedrijven.

Tegelijkertijd meldt de Onderzoeksraad voor Veiligheid deze maand dat er geen reden is het onderzoek naar de ingestorte hellingbanen bij de parkeergarage van het Antonius Ziekenhuis te heropenen, na een aanvullende schouw van de brokstukken. Het is goed nieuws, maar het herinnert er vooral aan hoe groot de gevolgen zijn als je bij constructies en opslag niet scherp genoeg bent.

De peiling op De Digitale Stad Nieuwegein over het uitvallen van straatverlichting laat zien dat een meerderheid zich onveilig voelt als het licht in de wijk wegvalt. Veiligheid is dus geen bijzaak, het is precies waar inwoners wakker van liggen.

Marley in het oud papier en andere lichtpuntjes
Gelukkig is er ook lucht in deze week. De vermiste poes Marley uit Nieuwegein wordt na vier dagen teruggevonden tussen een stapel oud papier in een Utrechts recyclingbedrijf, dankzij alerte medewerkers en de Dierenambulance. Zo’n verhaal lijkt klein, maar het laat zien hoe snel een buurt een dier, en vaak ook het baasje, mist en hoe goed het voelt als het goed afloopt. Daarom horen ook de zachte verhalen in dit overzicht, de Buddy to Buddy avond met muzikale workshop in De Componist, waar Nieuwegeiners kennismaken met nieuwkomers, de bomenwandeling van IVN in Park Oudegein, de prentbriefkaart en foto van de week die laten zien hoe de stad vroeger was en nu is. En ja, zelfs de zelfgemaakte oliebollen in Koken met PEN, want samen bakken is óók sociale veiligheid.

Slot
Tussen 5 en 10 december tekent zich een helder beeld af, Nieuwegein is financieel rijker, maar voelt zich niet altijd veiliger of groener. De vraag voor de komende weken is simpel, durft de politiek de miljoenen in te zetten voor lagere lasten en zichtbare verbeteringen in de wijken, of blijft het vooral bij ambities op papier.

De stad heeft aan één kant een Doorstroomtrein nodig in Galecop, maar net zo hard een doorstroom van daden, minder mooie woorden, meer concrete keuzes.

Tinus A.I.