Burgers heroveren de lokale politiek

Een paar keer per jaar ontmoeten politiek actievelingen binnen de PvdA elkaar. Het is heel nuttig elkaars ervaringen te delen, fijn een dag onder gelijkgestemden te zijn en je leert meestal wel weer wat bij. Afgelopen zaterdag waren we te gast bij ons eigen Centrum voor Lokaal Bestuur met o.a. Ronald Plasterk, als de kersverse Minister van Binnenlandse Zaken.

Hoogtepunt van de dag was de jaarlijkse Wibautlezing, dit keer gehouden door Pieter Hilhorst. Tot voor een paar weken kenden we hem alleen als columnist van de Volkskrant en VARA ombudsman, maar ik had geen idee dat hij een partijgenoot is, laat staan dat hij lokale politieke ambities zou hebben. Vandaag wordt hij immers benoemd als wethouder te Amsterdam en daarmee opvolger van Lodewijk Asscher. Het kan verkeren. Hij hield een inspirerend betoog over sociale veerkracht als alternatief. Ik vat het voor u samen:

Hilhorst bepleit een nieuwe periode van wethouderssocialisme: praktische politiek voor gewone mensen. Zijn drive komt uit ervaringen als ombudsman: een autistische jongen die het gymnasium haalde en het Werkplein bezoekt om hulp te krijgen bij het vinden van een baan krijgt te horen dat dat alleen kan als hij een uitkering aanvraagt. Dat wil hij niet, hij wil hulp. Als hij autist is moet dat ook nog een Wajong uitkering zijn, wat hij, gezien het daaraan verbonden stigma al helemaal niet wil. “Kan niet”. Een vrouw met een PGB voor een scootmobiel heeft in haar praktische situatie meer aan een goedkoper tweedehands invaliden-autootje dan een nieuwe scootmobiel. “Kan niet”. Om gek van te worden. Terwijl de Overheid er voor ons is, laat diezelfde overheid de burgers in de steek.

Oorzaak is dat elk probleem wordt opgeknipt in deelgebieden met overal aparte professionales voor: je schuldenprobleem hoort bij de schuldhulp, je slechte gezondheid hoort bij het gezondheidscentrum thuis, met je andere problemen kom je bij maatschappelijk werk, voor de opvoeding loop je bij jeugdhulp, centrum voor Jeugd & Gezin. Dat heeft geleid tot een verknipte overheid, die 17 professionals op een multi probleemgezin afstuurt. En intussen is alles er alleen maar duurder door geworden, heeft 1 op de 7 kinderen in het basisonderwijs een indicatie, is het aantal Wajong gevallen verdubbeld enz.

De rechtse “oplossing” van een kleine, terugtredende overheid, die probleemgevallen aan hun lot overlaat biedt geen soelaas, terwijl links niet de bureaucratie wil verdedigen; het ging immers om ondersteuning van mensen die dat nodig hebben en niet om het bouwen van een bureaucratie. Het alternatief begint bij sociale veerkracht. Initiatieven die steun en navolging verdienen: broodfondsen voor ZZp-ers (die elkaar in moeilijke tijden financieel ondersteunen, directe solidariteit), energie-coöperaties, “thuis afgehaald” (waar je goedkoop maaltijden kunt afhalen), auto deelprojecten, onderlinge kinderopvang enz. de overheid moet die initiatieven niet frustreren met haar regels, zoals opleidingseisen voor ouders die elkaar kinderen opvangen, maar faciliteren. Een ander voorbeeld is het ruilen van zorg: de mantelzorger die zijn zieke vrouw dagelijks verzorgt wordt een dag in de week vervangen door een vrijwilliger die in ruil het niet langer gebruikte vakantiehuisje van het stel een paar weken mag gebruiken. De overheid kan dit soort initiatieven steunen door massa te genereren: websites delen en promoten en mede vullen met gegevens van belangstellenden, gegadigde aan elkaar te koppelen.

Ook de sociale dienst moet oog krijgen voor bestaande sociale netwerken van klanten en bij het zoeken naar werk bijvoorbeeld vragen: “wie ken jij die je kan helpen bij het vinden van een baan?”.

Als opvolger van Asscher gaat Hilhorst zich sterk maken voor deze “politiek van nabijheid”, met de kracht van Wibaut. Daar gaan we nog mooie dingen mee meemaken.