’Een echte ontmoetingsplek is het goud in de wijk’, zegt een van de ambassadeurs van de 1,5M bankjes in Nieuwegein waar bewoners elkaar weer veilig kunnen ontmoeten in het openbaar. Buurtmaaksters Irma Vroegop en Cecile Custers vertellen hoe dit tot stand is gekomen.
Kop koffie drinken of samen een wandeling maken met de hond. Zulke contacten blijken nog belangrijker geworden door de Coronamaatregelen. Op initiatief van de gemeente Nieuwegein werd het project KOEK, Klimmen Op Eigen Kracht, gestart om de buurt te versterken. In dat kader trekken Irma en Cecile samen met een Pipowagen als blikvanger door de wijk. Ze leggen contacten en informeren hoe het met de bewoners gaat, maar ook of zij iets willen betekenen in hun buurt.
Pipowagen in de wijk
Toen de Coronamaatregelen werden geïntroduceerd, schaften Irma en Cecile ook 1,5M bankjes aan. Het bleek dé oplossing om mensen uit te nodigen om op een veilige afstand van elkaar toch contact te hebben en in gesprek te gaan. De bankjes brengen een glimlach en positieve reacties teweeg, nodigden uit tot een gesprek, roepen nieuwe ideeën op en dragen zo bij aan ontmoeting en verbinding.
Verbinding en kunst
‘We zagen direct mogelijkheden,’ vertelt Irma Vroegop, community builder. ‘We hadden de bankjes als bouwpakket besteld zodat bewoners ze zelf in elkaar konden zetten, eventueel met onze hulp. Onder één bankje zaten wielen en daarmee gingen we naar verschillende plekken toe waarvan we wisten dat er ‘energie’ zat. We kenden de bewoners en wisten dat die het leuk zouden vinden als er meer reuring in hun buurtje zou komen.’
Verspreid over meerdere wijken staan er nu 12 banken in Nieuwegein, gesponsord door gemeente en woningbouwvereniging Jutphaas Wonen. ‘Soms gaven bewoners zelf aan zo’n bankje bij hen in de buurt te willen. Op andere plekken opperden wij dit, wat tot enthousiaste reacties bij de bewoners leidde. Zodra iemand een bankje wilde, vroegen we meteen of ze het bankje wilden adopteren. Beetje in de gaten houden en de plantjes verzorgen. De mensen bleken dat graag te doen’, aldus Cecile.
Inmiddels zijn de banken door buurtbewoners geadopteerd. Twee van hen, Jasmijn en Nancy, zijn vorig jaar door KOEK benaderd met de vraag of ze een bank onder hun hoede wilden nemen. Dat wilden ze wel. ‘Nancy zag er behalve de sociale functie ook meteen de artistieke waarde van in,’ licht Irma toe. ’Het bankje als kunst in het openbaar domein. Ze heeft de bank, gemaakt van steigerhout, meteen in vrolijke kleuren beschilderd. Jasmijn heeft in de plantenbak – die de anderhalve meter creëert – citroenmelisse en munt geplant. Kruiden die de bankzitters kunnen gebruiken om thee van te trekken. Het enige dat ze van thuis moeten meenemen, is heet water.’
Bank van iedereen
De bankjes bleken veel teweeg te brengen. ‘Om al het enthousiasme, de ideeën en wensen voor nieuwe bankjes bijeen te brengen, organiseerden we een 1,5M-bankjes-bijeenkomst,’ zegt Cecile. ‘Daar kwamen nog nieuwe mensen op af die ook zo’n bankje wilden in hun buurtje. Dus maakten we van de levering van deze (kant-en-klare) bankjes ook weer een feestje.’
‘Bank van iedereen’ Nancy Boone en Jasmijn Felix
In het begin waren Jasmjjn en Nancy er huiverig voor dat ‘hun’ bank ten prooi zou vallen aan vandalisme of vernieling. ‘De eerste paar weken was er bij hen steeds de angst dat ze de bank vol gekladderd zouden aantreffen of dat ie in de sloot zou liggen. Gelukkig is dat nooit bewaarheid, nu hebben ze allebei het idee dat de hele buurt erop let. De bank is van iedereen geworden.’
Ouwehoeren in positieve zin
Ook mensen die er niet direct wonen merken het verschil. Zoals een huisarts die in de buurt zijn praktijk heeft. ‘Vanuit zijn spreekkamer ziet huisarts Asbreuk regelmatig mensen – die gedwongen buiten wachten omdat de apotheek vanwege corona maar drie klanten tegelijk binnen laat – een praatje maken bij de bank voor de deur van het gezondheidscentrum Jutphaas/Wijkersloot,’ zegt Irma.
Erik is niet alleen gecharmeerd van de 1,5M bankjes, maar van de hele KOEK-aanpak. ‘Vooral de laagdrempeligheid van KOEK vindt hij een sterk punt,’ vervolgt Irma. ‘Onze aanpak begint met een praatje over het weer, over wie iemand is, waar hij woont en gaat vaak heel natuurlijk over in wat iemand graag zou willen en waar hij over droomt. Het is ouwehoeren in positieve zin, noemt huisarts Asbreuk dat. Geen gesprek volgens een checklist of aan de keukentafel, maar gewoon een praatje op straat met en tussen buurtbewoners.’
‘Maar bij deze gesprekken gaat het niet alleen over het weer, hoor,’ vult Cecile aan. ‘Het gaat ook om zaken die er toe doen, bijvoorbeeld hoe het echt met iemand gaat. Bovendien ontstaan er spontaan ideeën voor meer saamhorigheid en verbinding in de buurt, zoals de aanschaf van een AED, een Halloweenfeest of een buurtpicknick.’
Droom groot en doe klein
De 1,5M bankjes zijn een zeer laagdrempelige manier voor mensen om met elkaar in contact te komen. Zij hebben een positieve uitstraling van ‘het kan wel’ en zijn heel uitnodigend om even bij stil te staan en je aan te sluiten. Als je vervolgens daar mensen aan weet te verbinden die passie en talent voor verbinding hebben en moed hebben om buiten de gebaande paden naar mogelijkheden en oplossingen te zoeken, dan heb je een gouden formule in handen. Met deze formule lukt het om mensen – ook in deze tijd – op elkaars spoor te zetten en samen te werken aan veerkrachtige buurten.
Cecile: ’Onze rol nu is om het gezamenlijke warm te houden en hier en daar wat aan te zwengelen. Daarvoor organiseren we ook weer een (online) 1,5M-bankjes-bijeenkomst voor alle bankjesambassadeurs. Om ervaringen te delen en elkaar te inspireren. En plannen te maken voor als we weer met meer mensen buiten samen kunnen komen, voor een nieuw mooi bankjes-seizoen!’
Met dank aan Irma Vroegop en Cecile Custers.
