Er wordt hier niemand onder water gezet.

Dat beloof ik.

Die vrees zijn we voorbij.

Toch?

Deze maand ontkomen we niet aan de kracht van het water. Het begon met Laura Dekker, het liep over in de première van de film De Storm en we sluiten af met het laatste weekend van de Fortenmaand.

1 September 2009 had ze willen vertrekken met haar boot Guppy. Als jongste zeilster een reis om de wereld maken. Laura stelt dat er ‘zout bloed’ door haar aders stroomt. Wat is dat toch, die tomeloze aantrekkingskracht die de zee op mensen heeft? Slechts het ruiken van het zoute water brengt velen al in extase. In het zomerseizoen bezochten we de stranden om bruin te bakken en verkoeling te vinden. In de naderende herfst begint het ‘uitwaaiseizoen’ waarin we warm gekleed richting horizon turen en peinzen over de nietigheid van het bestaan. De zee, het water, als symbool voor vrijheid. Eindeloze vrijheid. Geen land meer zien, geen grens die je beperkt. Het water als verleiding.

In de film de Storm zien we een geheel andere kracht van water. In de watersnoodramp van 1953 verdronken 1800 Nederlanders. Meer dan 100.000 mensen verloren hun huis en bezittingen. De film zoomt tijdens deze onheilsnacht in op de jonge ongehuwde Julia, die haar zoon kwijt raakt en naar hem op zoek gaat.

Het verhaal rondom de watersnood trekt zowel de jongere als oudere generatie naar de bioscopen. De ouderen ervaren de herkenning van het verleden, de jongeren de angst voor de toekomst.

Doemscenario’s over een komende watersnoodramp doen de ronde. De temperatuur stijgt, de ijskappen smelten, het waterpeil klimt en Nederland verdwijnt onder het zeeoppervlak: een dreigend toekomstbeeld. Het water als destructie.

De Hollandse Waterlinie maakte juist gebruik van de kracht van water. Hele gebieden konden binnen drie weken onder water worden gezet. Een simpel waterlaagje van 30 tot 60 centimeter was genoeg om de vijand buiten de deur te houden. Te diep voor de infanterie, te laag voor vaartuigen. Op de plekken waar deze natuurlijke verdedigingslinie niet toereikend was, ontstonden de forten. September is dit jaar voor de 16de keer achtereenvolgend ‘Fortenmaand.’ Naast Fort Vreeswijk (1853) en Fort Jutphaas (1820) zijn er zo’n 40 forten en batterijen opengesteld ter bezichtiging. Enkelen bieden bijzondere activiteiten aan. Theatervoorstellingen, concerten, exposities en rondleidingen: voor ieder wat wils.

Water als verdediging. Water als cultureel erfgoed.

Niet alleen de maand september zet water op de kaart in Nieuwegein. Wij zijn alom bekend met water, op onze eigen manier. Zo mocht ik als kind niet te dicht bij een spuiende sluis komen. Als puber gooide ik tientallen flessen met brieven de Lek in. Als beginnend volwassene schrijf ik erover.

Water bracht Nieuwegein haar bestaansrecht, haar eerste bewoners. Water als broodwinning. Nieuwegein is onlosmakelijk verbonden met water. Vroeger, nu en straks.