De fractie van de Verenigde Senioren Partij (VSP) in Nieuwegein heeft deze week opnieuw schriftelijke vragen gesteld over de beschikbaarheid, toegankelijkheid en betaalbaarheid van openbare toiletten in de stad. Aanleiding zijn recente signalen van inwoners en ontwikkelingen sinds de eerdere vragen (nr. 2022-454) die de fractie in december 2022 stelde naar aanleiding van een onderzoek van de Maag Darm en Lever Stichting.

Eerdere antwoorden van het college
In 2022 liet het college weten op de hoogte te zijn van het onderzoek en de resultaten. Volgens het college waren er op dat moment 11 toiletten geregistreerd in de HogeNood-app, maar zouden er in werkelijkheid meer (semi-)openbare toiletten beschikbaar zijn, zoals in het Stadshuis, buurtpleinen, buurthuizen, theater, Milieu Educatie Centrum, Kinderboerderij, Sportcomplex Merwestein en diverse horeca- en winkelgelegenheden.

Het college in gaf toen aan geen noodzaak te zien voor geheel nieuwe en kostbare toiletvoorzieningen, maar wilde de bekendheid van bestaande voorzieningen vergroten en in 2023 aansluiten bij de HogeNood-app. Ook zouden ondernemers en organisaties worden benaderd om hun toiletten beschikbaar te stellen voor passanten en te registreren in de app.

Noodzaak neemt toe door vergrijzing
De VSP benadrukt dat de noodzaak voor toegankelijke en betaalbare toiletvoorzieningen alleen maar groter wordt. Nieuwegein vergrijst in hoog tempo: het aantal 65-plussers stijgt de komende jaren fors. Oudere inwoners, maar ook mensen met een chronische aandoening of beperking, hebben vaker en sneller toegang tot een toilet nodig. Voor hen kan het ontbreken van een goed vindbare, toegankelijke en betaalbare voorziening betekenen dat ze minder vaak naar het centrum of evenementen gaan. “Dat is niet alleen een gezondheidskwestie, maar ook een kwestie van meedoen in de samenleving,” aldus de fractie.

Nieuwe vragen in 2025
De VSP wil nu weten wat er van deze plannen terecht is gekomen. De fractie vraagt onder meer:

Wat is het resultaat van de in 2023 aangekondigde campagne om meer toiletten in de HogeNood-app te registreren?
Welke mogelijkheden ziet het college om ook na sluitingstijd een openbaar toilet beschikbaar te stellen, aangezien de enige twee gratis toegankelijke openbare toiletten (Stadshuis en City Plaza) alleen tijdens openingstijden open zijn?
Is het college op de hoogte dat er bij de toiletten op City Plaza digitale toegangspoortjes zijn geplaatst en dat gebruikers nu digitaal moeten betalen?
Wat vindt het college ervan dat bezoekers nu moeten betalen voor het toilet op City Plaza, terwijl dit eerder gratis was?
Ziet het college mogelijkheden voor een permanente, gratis en openbaar toegankelijke toiletvoorziening in Nieuwegein?

Volgens de VSP ervaren met name ouderen en mensen met een beperking steeds meer barrières om gebruik te maken van openbare toiletten. “Voor een inclusieve en gastvrije stad is een toegankelijke én betaalbare toiletvoorziening essentieel,” aldus de fractie.

Vergrijzing maakt toiletvoorzieningen urgenter
Nieuwegein vergrijst aanzienlijk. In 2020 was ongeveer 20 % van de bevolking 65 jaar of ouder; dit stijgt naar naar verwachting circa 24 % in 2030 en 25 % in 2040. Met name de groei van het aantal 75‑ en 80‑plussers is opvallend: tussen 2020 en 2040 neemt dat aantal respectievelijk met 102 % en 149 % toe. Ook het aantal zorgbehoevende ouderen in Nieuwegein zal fors toenemen: de verwachting is dat het aantal mensen dat verpleeghuiszorg nodig heeft stijgt van 330 naar 770 tussen nu en 2040.

Deze demografische ontwikkeling benadrukt dat toegankelijke, goed vindbare én betaalbare toiletten essentieel zijn. Uit een recente peiling van ANBO‑PCOB blijkt dat meer dan de helft van de 65‑plussers in Nederland hun plannen aanpassen als er geen toilet in de buurt is; één op de vijf gaat zelfs eerder naar huis. Daarmee is een fatsoenlijk toiletvoorziening geen luxe maar basisvoorziening: “Het gaat over meedoen, over vrijheid, over waardig ouder worden,” stelt ANBO‑PCOB.