Sociale tijdbom

“Nedereindse Plas een chemische tijdbom”, kopt PEN op 21 september j.l. Ik zou hieraan willen toevoegen: een sociale tijdbom. Regelmatig is de Nedereindse Plas in het nieuws, zoals op PEN, vooral wat betreft de chemische vervuiling. Die is volgens de ene heel erg en volgens de ander valt het heus wel mee. Er zijn plannen om de waterrecreatie weer op gang te brengen tegen kosten van naar schatting maar liefst 7 miljoen euro. Tijdens mijn wandelingen met de honden bij de Plas, valt het me op dat, terwijl er nog niet eens gezwommen mag worden, de menselijke vervuiling nu al enorm is. Ik kwam aan het begin van de zomer een keer op maandag bij de picknicktafels aan de IJsselsteinse kant. Het veld lag bezaaid met enorme bergen afval. Het leek of alle cafetaria’s uit de wijde omgeving waren aangedaan en de restanten van het festijn op de tafels, banken en veld waren uitgestrooid. Om de hoek kwam ik de beheerder tegen. Ik vroeg hem: ‘heeft u het al gezien?’ ‘Nee’, zei hij moedeloos, ‘maar wel al gehoord, ik bewaar het tot het laatst.’ Behalve deze extreme vervuiling vind je overal een groot assortiment aan blikjes, flesjes, shit-zakjes, condooms en menselijke poep. Jawel, shit-zakjes, want de Plas schijnt een uitstekende gelegenheid te zijn om te handelen in Nederwiet. Jawel, condooms, want de Plas is een geliefd oord om er “even overheen te gaan”. Zo kan je ’s middags met je hond wandelen, passeert een geparkeerde auto, laat je blik er onwillekeurig over glijden, en wat zie je? Inderdaad, van dattum. Jawel, menselijke poep. De her en der staande toiletgebouwen hebben kennelijk minder aantrekkingkracht dan het gras. En ik verzeker u dat mensenpoep vele malen smeriger is dan hondenpoep… Waar je als wandelaar, al dan niet met hond, in de killere en nattere maanden heerlijk en ongestoord kunt lopen bij de Plas, wordt het lastiger als het zonnetje weer vaker tevoorschijn komt. Zo tegen mei zeggen de hondenuitlaters, niet van humor ontbloot, tegen elkaar: ‘let op, het weer wordt beter, binnenkort kruipen de recreanten hun holen weer uit’. De joggers, de fietsers, de nordic-walkers, de paragliders, de vliegers, de skaters, de mountainbikers, noem maar op. Een deel van deze recreanten meent het alleenvertoningsrecht op de Plas te hebben. Ze zijn daar om hun ding te doen en vinden dat andere gebruikers hun ergerlijk in de weg lopen. Dit levert met grote regelmaat figuurlijke, maar soms ook letterlijke, botsingen op tussen al die gebruikers. Degenen, die al vele jaren, het hele jaar door, iedere dag, in weer en wind, storm en regen, bij de Plas zijn, slaken een zucht van verlichting als de eerste donkere wolken zich weer aan de hemel samentrekken. Nu de wielrijders en skaters hun fraaie parcours hebben gekregen (wat ik ze van harte gun, hoor, ik ben zelf ook een skate-liefhebber), is het erger geworden. Van heinde en verre racen de renners in drommen aan, op weg naar de baan. Niet alleen de aanvoerwegen naar het parcours zijn levensgevaarlijk geworden, ook op de gewone fietspaden en op de gravel wandelpaden loopt de argeloze wandelaar regelmatig het risico omver geraced te worden. Want die paden zien ze kennelijk als fijne aanvulling op dat toch zo fraaie en speciaal voor hen aangelegde parcours. Ik maakte zelf mee dat ik met mijn honden van de parkeerplaats bij Nieuwegein de twee asfaltpaden overstak naar het gravelpad langs het water en bijna door een auto werd aangereden. De chauffeur bleek op weg naar het parcours en wist mij te melden dat ik absoluut geen recht had daar te lopen, en wel omdat het asfalt bestemd was voor auto’s. Nu zag ik nergens een bord staan waarin het asfalt als autoweg werd aangeduid, maar dat deerde niet. Ik had maar op te sodemieteren. Ik zie met angst en beven tegemoet dat straks steeds meer mensen dit fijne gebied voor hun eigen doeleinden gaan gebruiken. Zoals door de aanleg van het parcours voor mountainbiking en door het geschikt maken van het water voor zwemmen. Nu stuift u misschien op dat het een recreatiegebied is. Dat hoe meer mensen ervan genieten hoe beter dat is. Ik geef u helemaal gelijk! Tegelijk denk ik dat een prachtig stuk natuur verloren gaat. Er is een rijke vogelnatuur, vooral ’s winters kan je vele watervogels zien overwinteren. De wal voor de oeverzwaluwen heeft nog het geluk dat er een hek omheen staat, want anders zouden die beestjes ook verstoord worden. Ik zie namelijk steeds vaker dat mensen hun op afstand bestuurde en zeer luidruchtige racebootjes op het water dwars door de ganzen, eenden en zwanen heen jagen. Dat de Plas aangewezen is als recreatiegebied, okay. Dat steeds meer mensen daarvan gebruik maken, okay. Maar laten we ons nou eens realiseren dat al die mensen dit op hun eigen manier doen. Als hondenuitlater weet ik dat wij er heus voor zorgen de honden bij fietsers, joggers, skaters, paragliders en vliegers weg te houden. Het kan alleen wel eens twee seconden duren, ook als ze aan de lijn lopen. De fietsers hoeven niet op het wandelpad van de wandelaars te fietsen. En waarom zou je boos moeten worden als je een tel moet remmen op het fiets/wandelpad? Het mooiste dat ik daar meemaakte, is een mevrouw, die even moest afremmen voor we met een stel wandelaars de honden bij elkaar hadden. Ze stapte af en brieste ons werkelijk sputterend van verontwaardiging toe: ik heb moeten remmen! Oh gunst, knikten wij elkaar toe, de wereld van deze mevrouw is vergaan, ze had immers even moeten remmen. Hoezo, kort lontje? De joggers hebben last van de wielrenners, de skaters van de wandelaars, de paragliders van de moutainbikers, de watervogels van de racebootjes, de beheerder van de vervuilers en de “van dattums” van de kijkers. Tja, als we met zijn allen niet willen begrijpen dat we dat fijne stukje bij de Plas goed gemutst en met soms wat inschikkelijkheid samen moeten gebruiken, dan hebben we daar binnenkort niet alleen een chemische maar ook een sociale tijdbom.