Schaven of sturen ?

Bezuinigen heeft vele namen; schaven, ombuigen, bijstellen, terugkeren naar kerntaken, overhead-reductie en bijsturen. Maar het blijven verzachtende termen om bezuinigingsleed te verhullen. Binnenkort zijn gemeenten aan de beurt om te bezuinigen. Naar verwachting lopen hun inkomsten fors terug, terwijl door de recessie sommige kosten oplopen. Hoe slaat Nieuwegein zich door een bezuinigingsoperatie van misschien wel € 10 miljoen ?Bezuinigen doe je op kosten. Die maak je om allerlei diensten te kunnen verlenen. Er bestaat dus een noodzakelijk verband tussen kosten en die diensten. Gewoon je kosten verlagen geeft problemen want dan komt de dienstverlening in de knel. Andersom betekent het schrappen van een dienst niet automatisch dat de kosten voor deze dienst verdwijnen. Bezuinigingen op beide niveau’s (kosten en diensten) stem je daarom goed op elkaar af. Hiervoor moet je inzicht in de verbanden tussen kosten en diensten hebben. Zomaar besluiten om openstaande vacatures niet meer te vervullen of het gemeentemuseum te sluiten werkt dus niet. Bovendien kun je bezuinigen door te schaven (goedkopere leverancier, franje afschaffen, prijsverhoging e.d) of door fundamenteler te sturen. En hier blijkt een opvallend verschil tussen de bezuinigingsvoorstellen van de gemeente Nieuwegein en die van de Rijksoverheid.Uit 20 rapporten van de Rijksoverheid over de brede heroverwegingen blijkt dat men best fors wil ingrijpen en de eigen werkwijzen ter discussie durft te stellen. De rode draad is steeds dat de overheid kritisch naar zichzelf durft te kijken en wil bezuinigen (door anders en efficienter te werken) zonder burgers te duperen. De diensten blijven overeind, maar de kosten ervan gaan omlaag.Twee opvallende voorstellen in de brede heroverwegingen verdienen in Nieuwegein meer aandacht. In het rapport ‘Openbaar bestuur’ wordt uitgelegd waarom gemeenten moeten bezuinigen. Er wordt een verlaging van € 1,7 miljard van het gemeentefonds voorgesteld, omdat de eigen inkomsten van gemeenten hoger zijn dan het niveau waarmee in het gemeentefonds rekening wordt gehouden. Voor Nieuwegein betekent dat een jaarlijkse inkomstenverlaging van € 6,5 miljoen. Bovendien zou betere samenwerking tussen overheden een besparing van € 800 miljoen op ‘apparaatskosten’ opleveren. Voor Nieuwegein betekent dat verplicht samenwerken met anderen en € 1 miljoen bezuinigen.Hoe pakt Nieuwegein de bezuinigings-uitdaging op ? Er liggen in elk geval dikke bundels met eindeloze rijen cijfers en met bondig geformuleerde bezuinigingsopties. Helaas zijn het vooral mogelijkheden om op diensten-niveau te bezuinigingen, vaak door subsidies voor externe organisaties te verlagen. Er is totaal geen aandacht voor benchmarking (eigen prestaties vergelijken met die van vergelijkbare organisaties) en voor doelmatiger werken. Geen spoortje van zelfkritiek of van voorstellen om anders te werken. De dikke bundels zijn gemaakt door ambtenaren, die vooral collega-ambtenaren ontzien en de bezuinigings-pil doorgeven aan burgers en subsidie-ontvangers.Ik hoop dat onze lokale politici niet in deze val trappen, maar dat ze – met de Rijksoverheid als goede voorbeeld – in de Nieuwegeinse ambtenarij durven ingrijpen.Andere spannende stunts zien ? Buster Keaton Stunts of Diet Coke + Mentos