Inwoners van Utrecht en Nieuwegein willen het liefst dat de Merwedelijn zoveel mogelijk ondergronds wordt aangelegd. Deze tram is de toekomstige hoogwaardige OV-verbinding tussen Utrecht Centraal, Groot Merwede (voorheen A12-zone) en de polder Rijnenburg en moet de grootste woningbouwlocatie van Nederland ontsluiten. U Ned – een samenwerkingsverband van Rijk, provincie Utrecht en gemeenten – onderzocht verschillende varianten en routes van de Merwedelijn. Eind dit jaar moet dit leiden tot een voorkeursalternatief.

De Merwedelijn is noodzakelijk om de bouw van circa 75.000 woningen mogelijk te maken en circa 40.000 arbeidsplaatsen te realiseren aan de zuidwestkant van Utrecht. U-Ned onderzocht welke variant hieraan de grootste bijdrage levert. Ook moet te grote drukte op Utrecht Centraal worden voorkomen.

Voor het onderzoek waren vier varianten van de Merwedelijn in beeld: een tunnel, verdiepte ligging, viaduct en combinatie van viaduct en verdiepte ligging. Ook onderzocht U-Ned twee verschillende routes in Nieuwegein: de route van het bestaande spoor of een nieuwe route over een nieuwe brug over het Amsterdam-Rijnkanaal en langs de A.C. Verhoefweg.

In het onderzoek zijn de technische mogelijkheden van de varianten en routes van de Merwedelijn uitgewerkt. De varianten verschillen van elkaar op bijvoorbeeld de mate van hinder tijdens de bouwfase en impact op omgeving bij in gebruik name. Denk aan zichtbaarheid en de hoeveel geluid/trillingen. Een tunnel heeft de minste impact op de omgeving, een viaduct het meest. Een tram in verdiepte ligging veroorzaakt de meeste hinder tijdens de aanleg.

In gesprek met inwoners, bedrijven en organisaties
Om tot een voorkeursvariant te komen werden ook organisaties, bedrijven en inwoners naar hun mening gevraagd. In april voerde U-Ned gesprekken met stakeholders en bijna 2.500 inwoners uit Utrecht en Nieuwegein vulden een digitale vragenlijst in. Daaruit bleek dat de meeste mensen positief staan tegenover een tram in een tunnel.

De tram in verdiepte ligging zien velen als alternatief voor de tunnel. Daarbij vragen ze wel om voldoende mogelijkheden om veilig over te steken en willen ze maatregelen tegen geluidsoverlast. Het viaduct kreeg de meeste negatieve reacties, vooral door de impact op de openbare ruimte. De meningen zijn verdeeld over de meest wenselijke route in Nieuwegein. Respondenten zien kansen voor meer groen en minder geluidsoverlast. Anderen vrezen dat de bestaande halte Zuilenstein wordt verplaatst.

Besluit over voorkeursalternatief
Op basis van alle resultaten is op dit moment een ondergrondse ligging van de Merwedelijn het meest wenselijk. Daarmee zijn beide routes in Nieuwegein en de onderzochte haltes op Utrecht Centraal nog mogelijk. De financiering is nog niet volledig gerealiseerd. Uit het onderzoek blijkt dat geen van de huidige varianten binnen het budget van €1,2 miljard valt. Alleen als de Merwedelijn maar voor een deel wordt aangelegd dan is er voldoende budget.

De komende maanden werkt U Ned aan een voorkeursalternatief dat de doelen van de MIRT-verkenning OV en Wonen realiseert. Ondertussen voert de regio gesprekken met het Rijk over aanvullende financiering. Eind 2025 wordt het onderzoek afgerond. Daarna besluiten bestuurders over een voorkeursalternatief. In 2026 kunnen inwoners hierop reageren in een inspraakronde op het voorstel en wordt een besluit genomen.