Perspectief

Perspectief speelt een belangrijke rol in de kunst en cultuur. Meer dan vroeger wordt bij uitvoeringen en kunstwerken de vraag gesteld wat de bedoeling is. Onbegrepen uitingen van kunst en cultuur worden niet meer gewaardeerd. Vroeger was dat anders en kon je zelfs als kunstenaar furore maken als je kunstuiting niet begrepen werd. Het was een gedurfde manier om jezelf te profileren.Je kunt je natuurlijk afvragen of de vraag naar het doel en de betekenis een verarming is van het aanbod. Ik ben geneigd daarop ontkennend te antwoorden. Diep van binnen overheerst ook bij mij de behoefte om te begrijpen en om begrepen te worden. Natuurlijk bestaat er ook een verband tussen de toegankelijkheid van kunstuitingen en het gevaar van oppervlakkigheid. De commercie ligt om de hoek en voor je het weet maakt een kunstenaar dat wat het publiek graag wil zien.Dat is overigens wel de manier om snel enige vorm van naam te maken. Als je werk de basis vormt voor de Ikeaselectie, ben je van opdrachten verzekerd en hangt je werk in veel huizen. Hetzelfde geldt vanzelfsprekend voor zaken als toneeluitvoeringen, cabaret en concerten. Pas je aan aan de wensen van het publiek en je gaat een meer zekere toekomst tegemoet dan als je experimenteel en innoverend bezig bent.Voor menig beginnend kunstenaar is dit een dilemma van de eerste orde. Volg ik mijn eigen weg of laat ik me beïnvloeden en inspireren door de vraag. De opkomst van zaken als ‘digital art’, fotobewerkingen en andere vormen van schilderen op nummer vervlakken het perspectief van een deel van je publiek. De economische recessie doet eigenlijk de rest. Een goedkope en redelijk uitgevoerde reproductie is tegenwoordig, via het internet, voor een luttel bedrag besteld. Een foto op canvas is ook geen probleem meer.De nieuwste ontwikkeling op dit gebied is een winkel in Amsterdam waar je de foto’s uit de kranten kunt bestellen en laten uitvergroten tot het formaat van twee bij twee meter. Een handige niche, gevonden door een ongetwijfeld succesvol zakenmens. Groot is mooi, groter dan levensecht moet wel kunst zijn. Een aansteker uitvergroot tot wandvullende foto is opeens een kunstwerk met betekenis en perspectief.De vraag naar het perspectief van de kunstenaar is in feite de vraag naar rust, orde en begrip. In onzekere tijden willen we niet geconfronteerd worden met kunstuitingen die we niet begrijpen. Er is al zoveel in de samenleving dat we niet of nauwelijks een plekje kunnen geven. De oppervlakkigheid slaat keihard toe. De diepgang is die van een droogliggende rivierbedding. De nieuwe televisiezenders zijn een schoolvoorbeeld van wat ik bedoel. Ik heb Talpa nog niet kunnen betrappen op enige diepgang, maar ik geef toe dat de zender inmiddels een vast plekje gevonden heeft in mijn zapritme.Juist in onzekere tijden moeten kunstenaars de rug rechten en hun eigen perspectief blijven volgen. Lef en geldingsdrang leveren uiteindelijk meer innovatie en verrijking op dan duffe reproductie. Een domme en gevaarlijke uitspraak natuurlijk, want eigenzinnigheid wordt meedogenloos gestraft in onze samenleving. Een kunstenaar die desondanks zichzelf durft te blijven verdient postuum ongetwijfeld beter dan in het hier en nu.De column teruglezend bekruipt me het gevoel dat het bovenstaande niet alleen geldt vanuit het perspectief van de kunstenaar. Als we vooruit willen in ons leven en met de samenleving hebben we altijd en overal eigenzinnige en talentvolle mensen meer dan nodig.Stilstand is achteruitgang. Lang leve het perspectief!Afrodite