Normen en waarden

‘Heeft u ook VVV-bonnen?’, vroeg de mevrouw, terwijl ze me ongeveer van de toonbank afveegde. Ik werd juist aan de toonbank bij AH geholpen, toen de mevrouw als een slagschip aan kwam zeilen, mijn ‘beurt’ interrumpeerde en ook nog bijna mijn tassen met boodschappen verpletterde onder haar voeten. De medewerkster reageerde automatisch op de mevrouw en hoorde niet eens meer wat ik zei. Ik was niet geamuseerd en vroeg de mevrouw beleefd of ze even op haar beurt wilde wachten.

Over het algemeen vinden mijn vrienden en bekenden mij een vrolijk en meelevend mens. Toch zijn er soms van die dipachtige momenten dat het leven vooral niet te veel dwars moet gaan liggen, anders gaat mijn humeur op storm. Vooral het bezoek aan winkels werkt bij mij zeer negatief op mijn over het algemeen toch goedgemutste houding ten aanzien van mijn medelanders.

Boodschappen doen is in mijn beleving een soort concentratieloop met hindernissen. Mensen die niet in een vak parkeren maar met auto met draaiende motor dwars voor andere auto’s gaan staan en het overige verkeer belemmeren. Mensen die hun winkelwagentje tegen je hielen parkeren. Mensen die, zodra je even uit de rij stapt, hun wagentje tegen de jouwe aan zetten zodat je er lekker niet meer tussen komt (alsof het dan sneller gaat). Mensen die met een sprintje vliegensvlug net even voor je in de rij gaan staan (scheelt vast wel drie minuten). Mensen die, als een andere kassa open gaat, direct met de ellebogen gaan werken om vooral maar de eerste te zijn (je gaat toch niet een ander voorlaten). Mensen die niet vragen of ze even bij het schap mogen, maar je met een stoot opzij duwen. Mensen die altijd eerder aan de beurt menen te zijn dan anderen, ook al zijn ze het laatste binnengekomen. Enfin, u herkent dit vast wel.

Na mij veel te lang te hebben geërgerd aan dit soort infantiel gedrag heb ik mij jaren geleden voorgenomen iedere irritatie overboord te zetten, want dat helpt toch niet, behalve om mijn eigen humeur te verpesten. Maar ik vind ook niet dat ik alle onbeschoftheden over me heen hoef laten te komen. Meestal lukt het me wel om beleefd maar duidelijk zeggen dat ik het gedrag van de ander niet op prijs stel. Zo heb ik in een bui van maatschappelijk verantwoordelijkheidsgevoel een keer een oudere meneer, die parkeerde op een plekje voor gehandicapten, erop gewezen dat hij beter op een ander plekje kon gaan staan, omdat het zo sneu is voor een gehandicapte die het speciale plekje bezet vindt. Zoals te verwachten, werd mij dit niet in dank afgenomen.

Mijn verzoek even op haar beurt te wachten deed de opdringerige mevrouw reageren met een: ‘Oh, is dat nou zo erg? Beetje op je teentjes getrapt?’ ‘Nee’, pareerde ik, ‘ik vind het gewoon nogal onbeleefd’. Terwijl ik met mijn boodschappen wegliep hoorde ik haar mij nog van alles naroepen. Zelfs wenste ze mij nog een prettige dag. De wens heb ik met een knikje in ontvangst genomen, de sarcastische ondertoon heb ik maar gelaten voor wat het was.

Normen en waarden zijn het knuffeltje van onze regering. Ik vind dat grote onzin. Alsof je normen en waarden kan afdwingen. Normen en waarden leer je in je opvoeding en scherp je in je latere leven nog wat aan. Normen en waarden zijn wat mij betreft gewoon de kleine dingen tussen mensen in het dagelijkse leven. Dat je op een manier omgaat met anderen, zoals jij wilt dat anderen met jou omgaan. Met een beetje respect en begrip, soms wat geduld opbrengen en eens je tong inslikken. Onze regering geef ik het advies: geef nou gewoon eens het goede voorbeeld!

Het kan trouwens ook anders. Zo stond ik vanmorgen bij de Lidl in de lange rij voor de kassa. Een jonge knul kwam vooraan staan en vroeg aan de rij, een en al schutterigheid, of hij misschien heel alsjeblieft even snel iets bij de kassa mocht kopen. Door zijn beleefde vraag en vriendelijke houding kreeg hij direct welwillende gezichten van de wachtenden: ‘natuurlijk, joh, geen probleem, ga er maar even tussendoor’. En zo kan het dus ook.

Vorige columns: klik op Archief.

Volgende column: verschijnt op 8 oktober 2004.