Jan met de Pet: ‘Ravijnjaar is een sprookje, campagnejaar is echt’

Ik zal me even voorstellen. Ik ben Jan met de Pet, ik woon gewoon in Nieuwegein, ik wandel langs dezelfde losse stoeptegels als u, en ik lees dezelfde stapel raadsstukken waar de meeste mensen spontaan van in slaap vallen. Iemand moet het doen.

Als je die papieren en persberichten van de laatste tijd naast elkaar legt, tekent zich een duidelijk beeld af, de Nieuwegeinse politiek staat in campagnestand, maar doet alsof het nog “gewoon bestuur” is. Woensdag las ik de column van mijn ‘sociale’ evenknie Tinus A.I. Ik moest daarom wel in de PEN klimmen, want het is al een tijdje geleden dat ik dat deed. Bij deze dus.

Een volle kas, een leeg verhaal
De gemeenteraad heeft de begroting 2026 keurig aangenomen, met een positief saldo van 22 miljoen euro. De boodschap, Nieuwegein is tot 2028 “financieel gezond”. Pas vanaf 2029 dreigt een tekort, vooral door jeugdzorg en onderwijs. Dat klinkt alsof we nog drie jaar zorgeloos kunnen shoppen, maar ondertussen wordt elke discussie over lagere lasten of extra steun voor inwoners afgedaan met het toverwoord “ravijnjaar”.

In stukken van de regionale afvalclub RMN wordt 2026 nog steeds zo genoemd, terwijl dezelfde overheid hier in Nieuwegein vrolijk meldt dat we financieel stevig op de benen staan. Met andere woorden, als het college geld wil uitgeven aan eigen plannen, dan is er ruimte. Als inwoners of oppositiepartijen iets willen, dan is er ineens een financiële afgrond in zicht. Het ravijn is flexibel, het schuift met de politieke agenda mee.

Coalitie van “Meer voor elkaar” naar meer voor de campagne
We worden bestuurd door een coalitie van GroenLinks, VVD, PvdA en Lokale Vernieuwing, onder het motto “Meer voor elkaar”. Dat motto is inmiddels meer slogan dan werkelijkheid. Neem de woningmarkt. Het college schrijft dat er “genoeg woningen” moeten bijkomen en dat kwetsbare groepen voorrang krijgen, mensen uit zorginstellingen, opvang en jeugdzorg, jaarlijks 49 woningen. Daarbovenop komen nog de statushouders. Dat is netjes, dat is humaan, maar het wordt verkocht alsof het geen gevolgen heeft voor alle andere woningzoekenden.

Intussen laat een onderzoek zien dat bijna 12.000 bestaande huizen in Nieuwegein theoretisch te splitsen zijn om de woningnood te bestrijden. De vraag die de coalitie ontwijkt, durven we dan ook echt keuzes te maken, over splitsen, over bouwhoogte, over parkeren, of houden we het vooral bij “we voelen uw zorgen” tot na de verkiezingen.

Lokale partijen in de blender
Aan de andere kant van het politieke spectrum zijn VSP en Lokale Vernieuwing inmiddels in de blender gegaan en als één lokale club verder gegaan, onder de naam Samen Lokaal Nieuwegein. Op papier is dat goed nieuws, minder versnippering, een sterke lokale tegenstem. In de praktijk zie je nu al dat het verhaal elke week net iets anders is, de ene keer harde oppositie tegen stijgende lasten, de andere keer bestuurlijke verantwoordelijkheid omdat de nieuwe club straks misschien wil mee regeren.

Als kiezer heb ik liever een partij die eerlijk zegt: “Wij willen regeren en dus moeten we soms slikken,” dan een partij die op maandag roept dat de raad gek geworden is en op donderdag een motie mee ondertekent om het rustig te houden.

Warmte, HVC en lauwe uitleg
Een mooi voorbeeld van hoe Nieuwegeinse politiek communiceert, is het dossier HVC. Er ligt een brief aan de raad over toetreding tot dit publieke warmtebedrijf, inclusief een “avond voor de stad” om met inwoners en raad in gesprek te gaan over de warmtetransitie. Aanleiding, de nieuwe Wet Collectieve Warmte die per 1 januari 2026 wordt verwacht.

De kern, Nieuwegein moet kiezen of ze zich verbindt aan een grote regionale speler voor de warmtevoorziening. Dat gaat over miljardeninvesteringen, zeggenschap over tarieven en de vraag wie er straks de rekening betaalt als projecten tegenvallen. Wat krijgen inwoners te horen, vooral dat het “informeel” is, “voor de dialoog” en dat het allemaal nog in de onderzoeksfase zit. Alsof je langs een deur loopt waar al een slot in zit, maar de wethouder zegt dat het nog een “verkennend sleutelgat” is. Wees dan gewoon eerlijk: dit is een strategische keuze voor tientallen jaren, met forse risico’s, en we willen weten of de stad dat oké vindt, niet alleen of de powerpoint mooi is.

Betere Buurten of betere folders
In de Muntenbuurt wordt hard gewerkt aan de openbare ruimte, meer groen, meer speelplekken, nieuwe bestrating, aangepaste inrichting tegen hitte en wateroverlast. Mooie voorbeelden van bewonersinitiatieven als StreetArt Muntenbuurt en Batau voor Knabbel en Babbel worden breed uitgemeten in een artikel over de Regio Deal Vitale Wijken. Daar is weinig mis mee, behalve dan dat op andere plekken in de stad bomen rigoureus worden teruggesnoeid en stoepen vertrappen onder de bestelbus. De politiek toont graag de “pilotwijk” waar alles lijkt te kloppen, maar zwijgt over de buurten waar geld en aandacht nog niet zijn aangekomen.

Vitale wijken zijn geen marketingproject, het is een lange termijn keuze. Wie het alleen inzet op plekken waar de camera toevallig staat, bouwt geen vertrouwen, maar decor.

Veiligheidsplan met mooie prioriteiten, maar waar is de uitvoering?
De gemeente heeft een Integraal Veiligheidsplan 2025–2028 waarin stoere prioriteiten staan, ondermijning, jeugdcriminaliteit, digitale veiligheid en maatschappelijke onrust. Op papier zet Nieuwegein daarmee in op de juiste thema’s, van drugscriminaliteit tot online fraude. Maar vraag eens in de wijk wat mensen merken. Die hebben het over straatverlichting die uitvalt, over rommel rond garageboxen, over hangjongeren die nergens heen kunnen en over meldingen waar nooit meer iets op terugkomt.

Papier zegt “prioriteit”, de stoep zegt “zoek het uit”. Zolang de raad vooral complimenten uitdeelt voor het “integraal werken”, en niet vraagt wat er concreet is veranderd per buurt, blijft veiligheid een hoofdstuk in een pdf, geen gevoel op straat.

Op weg naar 2026, tijd om door de reclame heen te kijken
De gemeenteraadsverkiezingen van 2026 komen eraan, regionale media warmen vast op en vragen inwoners wat ze willen weten over de Nieuwegeinse politiek. Een goede vraag, maar het echte antwoord moet uit de stad zelf komen. Mijn tip als Jan met de Pet, kijk de komende maanden niet naar de slogans, maar naar de sporen: Wie durft eerlijk te zijn over de volle kas én de keuzes die daar bij horen, in plaats van te zwaaien met het ravijnjaar? Wie zegt eerlijk wat woningnood betekent voor bestaande wijken, parkeerdruk en splitsen, in plaats van alleen over “kansen” te praten? Wie legt helder uit wat toetreding tot HVC en andere grote samenwerkingen betekent, in euro’s, risico’s en zeggenschap? Wie durft in het veiligheidsdebat over concrete plekken te praten, niet alleen over “ondermijning” in abstracte termen?

Als u over een paar maanden in het stemhokje staat, onthoud één ding, de meeste partijen zeggen dat ze “meer voor elkaar” willen doen. Uw taak is erachter te komen wie er echt voor ú staat, en wie vooral voor zijn eigen coalitieonderhandeling.

Met groet uit de wijk,

Jan met de Pet

Jouw bijdrage
Heb je ook een pet of meerdere petten of helemaal geen pet op, maar zit je wel iets dwars of wil je je ongenoegen óf genoegen delen met onze lezers? Dat kan! Stuur je verhaal naar onze redactie en Jan of Jantine of… gaat ermee aan de slag. Wij spreken algehele anonimiteit af, daar is deze rubriek voor. Gegarandeerd!