Herkenbaarheid

Om te beginnen wil ik natuurlijk burgemeester de Vos van harte feliciteren met zijn herbenoeming als burgermeester van Nieuwegein. Oprecht bedoelde felicitaties, want ik heb bewondering voor mensen die dit soort functies op zich willen nemen. Als burgermeester ben je het visitekaartje van de gemeente en dat is niet zonder risico. Je moet dan toch minimaal bestand zijn tegen columnisten met een scherpe pen, om over erger maar te zwijgen.Burgermeester de Vos hoopt dat de burgers in zijn stad zich zullen herkennen in wat de gemeente doet. Dat vind ik een interessante uitspraak. In hoeverre kun je spreken van een herkenbare stijl waarmee de stad bestuurd wordt. Herkenbaarheid is iets dat je het resultaat kunt noemen van een lang groeiproces. In mijn directe omgeving werkt heel veel op basis van herkenbaarheid. Onze hond herkent vrienden op grote afstand en soms zelfs zonder dat hij ze daadwerkelijk heeft kunnen zien. In huis hier weet ik ook direct wie verantwoordelijk is voor welke situatie.Er zijn vele boeken geschreven over de mogelijke rollen die iemand speelt tijdens zijn leven. Daarbij komt ook elke keer de vraag of er wel sprake is van een rol. Kun je je anders voordoen dan je bent of is de herkenbaarheid zo diepgeworteld dat er geen toneelspel tegenop weegt? Heel recentelijk hebben we met een groep bevriende kunstenaars een experiment uitgevoerd. Het gaat over een groep mensen die elkaar en elkaars werk al ongeveer twintig jaar kent. Kenners dus, kenners die op grote afstand je werk herkennen.Als experiment hebben we geprobeerd een werk te maken waarvan we zelf vonden dat het absoluut niets weergaf van jezelf of je eigen stijl. Het leuke daarvan is natuurlijk dat je diep moet nadenken over wat je nu eigenlijk herkenbaar maakt. De werken hebben we verzameld en vervolgens hebben we ons werk bekeken met de opdracht vast te stellen wie wat gemaakt had. De uitkomsten waren verrassend. Van sommige werken was in mijn ogen absoluut niet meer vast te stellen wie de maker was, bij andere werken volstond een vluchtige blik om te weten wie de maker was. Mijn eigen bijdrage werd uiteindelijk maar door één collega herkend als mijn werk.Zegt dat nou iets over het kennelijke vermogen dat ik heb om me voor te doen als iemand anders? Eerlijk gezegd betwijfel ik dat in hoge mate. Mijn stijl is zo verweven met mijzelf dat het vrijwel onmogelijk is te functioneren zonder iets van mezelf daarbij weg te geven. Dat wordt gezien door al die mensen die dagelijks zeer nabij zijn. Daar kun je dus niet of nauwelijks een rol spelen. Je bent wie je bent en daar ontkom je niet aan.Buiten die beperkte kring ligt het anders. Daar wordt herkenbaarheid ook bepaald door beeldvorming. Die beeldvorming is een totaal andere emotie dan werkelijke herkenning. Beeldvorming laat toe dat je selectief bent en alleen dat waarneemt dat je overtuiging ondersteunt. Als je eenmaal van iemand een beeld hebt als kwade genius, als iemand die op duistere manieren zijn zin krijgt, dan laat je in je waarnemingen alleen nog maar dingen toe die dat beeld onderstrepen.Ik ben benieuwd welke herkenbaarheid de burgermeester nu eigenlijk bedoelde. Een uitnodiging voor een diner om elkaar beter te leren kennen, sla ik natuurlijk niet af.Afrodite