Groot Merwede krijgt vorm, raad trekt unaniem aan hetzelfde touw

De gemeenteraad van Nieuwegein heeft maandagavond zonder één tegenstem het Koersdocument Groot Merwede vastgesteld. Daarmee ligt de route vast voor de grootste stadsuitbreiding in de geschiedenis van Nieuwegein. Vanaf 2030 moeten in het Nieuwegeinse deel 6.000 tot 8.000 nieuwe woningen verrijzen. In combinatie met Utrechtse plannen gaat het zelfs richting 75.000 woningen en 40.000 nieuwe banen in het gebied Groot Merwede en Rijnenburg.

De besluitvorming betekent dat het college nu door kan met de uitwerking van plannen, samen met inwoners, ondernemers en organisaties. De tijd van verkennen is voorbij, de tijd van keuzes maken breekt aan.

Ambitie is hoog, risico’s zijn reëel
Het Koersdocument schetst het nieuwe stadsdeel als een groene, gemengde en autoluwe wijk. Wonen, werken, sport en recreatie komen door elkaar te liggen. De huidige rommelige stadsrand met sportvelden, bedrijven en restfuncties maakt plaats voor een volwaardig stadsgebied waar ‘actief stedelijk leven’ de identiteit wordt.

Maar het document wijst ook eerlijk op de risico’s. De ontwikkeling van Rijnenburg kan extra verkeersdruk geven op de A2 en Nieuwegeinse wijken. Een nieuw OV-tracé kan zelfs een fysieke barrière worden binnen de Galecopperzoom. Zonder stevige afspraken met Utrecht, provincie en Rijk is de balans snel zoek.

Merwedelijn blijft spil waar alles om draait
Een harde conclusie in het Koersdocument is dat Groot Merwede niet gebouwd kan worden zonder de Merwedelijn. De nieuwe tramlijn tussen Nieuwegein en Utrecht Centraal moet het gebied ontsluiten en vormgeven. Zonder deze levenslijn ontstaat een wijk die direct vastloopt op verkeersdruk, bereikbaarheid en leefbaarheid.

Het onderzoek naar het tracé is door landelijke politieke vertraging doorgeschoven naar januari 2026. Pas dan wordt duidelijk of de Merwedelijn groen licht krijgt en waar de haltes komen. Nieuwegein moet dus doorbouwen op aannames, terwijl het cruciale besluit nog in de lucht hangt.

Natuur krijgt een steviger plek na druk vanuit de raad

De raad nam twee stevige moties aan, waarmee het college extra opdrachten krijgt.

Dwelfsloot
De ecologische waarden van het natuurgebied Dwelfsloot moeten onafhankelijk worden onderzocht. Pas na dat onderzoek mag de gebiedsvisie worden vastgesteld. Het is een correctie op eerdere zorgen dat natuur te makkelijk zou worden ingeruild voor bouwkavels.

Sportpark Galecop
Het sportpark dat moet verhuizen naar het westelijk deel van de Galecopperzoom mag niet achteruitgaan in kwaliteit. Sterker nog, het moet toekomstbestendig worden ingericht. Met de komst van duizenden nieuwe inwoners moet de sportcapaciteit meegroeien.

De gemeente heeft hiervoor 20 miljoen euro rijksgeld binnengehaald, maar hoe het nieuwe sportpark eruit gaat zien ligt nog volledig open.

Laagraven Oost wordt de groene long
Het gebied Laagraven Oost wordt níet bebouwd, maar wordt volgens het Koersdocument het grote landschapspark voor heel Groot Merwede. Een recreatieve zone die Nieuwegein moet verbinden met Rijnenburg en Utrecht.

Nieuwegein wil hiermee voorkomen dat de wijk zich ontwikkelt tot een stenen klomp zonder groen, iets waar eerdere uitbreidingswijken in het land te veel last van kregen.

Sociale opgave: Nieuwegein wil geen wijk zonder ziel
De gemeente legt de lat hoog voor de sociale kwaliteit van het nieuwe gebied. Het document maakt duidelijk dat ontmoetingsplekken, gedeelde groene ruimtes, betaalbare woningen en veiligheid vanaf dag één mee moeten worden ontworpen.

Nieuwegein heeft in meerdere bestaande wijken te maken met lage sociale cohesie en veel doorstroming. Het nieuwe stadsdeel moet dat patroon doorbreken. Of dat lukt hangt af van de daadwerkelijke inrichting, en of bewoners straks meer krijgen dan alleen vier muren en een balkon.

Planning: gebiedsvisie in 2026, bouwen vanaf 2030
De komende periode werkt de gemeente toe naar de planvormingsfase. In 2026 wordt een gebiedsvisie opgesteld waarin keuzes worden vastgelegd over mobiliteit, groen, sport, woningtypes, energie en water.

De eerste woningen kunnen na 2030 worden gebouwd, mits de Merwedelijn daadwerkelijk wordt gerealiseerd.

Duidelijk is één ding: Groot Merwede bepaalt het Nieuwegein van de toekomst
Met dit besluit is de toon gezet. Nieuwegein groeit richting de 90.000 inwoners en zet zwaar in op een groene, gemengde en gezonde stadswijk. De ambities zijn hoog, de risico’s zijn zichtbaar, en het succes hangt aan een paar cruciale regionale besluiten.

Maar voor het eerst ligt er een koers waar iedereen in de raad het over eens is.