In de herfst van 1944 was Jutphaas geen rustig dorp meer. Het Fort Jutphaas, ooit gebouwd om Utrecht te beschermen, was door de Duitse bezetter omgevormd tot een zenuwcentrum van de Kriegsmarine. Van daaruit luisterden en zonden de Duitsers radiosignalen die essentieel waren voor de oorlogvoering. Dat maakte het fort tot een doelwit voor de geallieerden.

Fort Juphaas vanuit de lucht in WOII

De luchtaanvallen die volgden, lieten diepe sporen na. De Nicolaaskerk liep zware schade op, net als het nonnenklooster en de omliggende scholen. In de Dorpsstraat en Herenstraat lagen ramen aan diggelen, huizen waren verwoest of onbewoonbaar. Zelfs het statige kasteel Rijnhuizen bleef niet gespaard: ook daar sloegen bommen in.

Wat de inwoners die dagen doormaakten, ging verder dan materiële schade. Huizen en straten die generaties lang het decor van het dorpsleven waren geweest, lagen in puin. Het dagelijkse ritme van mis in de kerk, les in de klas en handel langs de straten werd in één klap uitgewist door oorlogsgeweld dat zijn weg had gevonden naar het hart van Jutphaas.

Littekens
Ruim tachtig jaar later wordt nog altijd zichtbaar hoe diep die littekens zaten. Op de sportvelden bij Rijnhuizen werd bij recent bouwkundig onderzoek gezocht naar onontplofte explosieven. Luchtfoto’s uit de oorlog gaven aanwijzingen dat de bodem meer verborgen hield dan alleen herinneringen.

Lezing
Tijdens zijn lezing in het Stadshuis op donderdag 16 oktober zal Sjaak Boone van de Historische Kring Nieuwegein die geschiedenis opnieuw tot leven brengen. Hij beschikt over een kopie van een rapport dat niet alleen de resultaten van het naoorlogse onderzoek naar het bombardement bundelt, maar ook persoonlijke herinneringen bevat — onder meer die van de zoon van de eigenaar van kasteel Rijnhuizen.

Zo wordt het verhaal van het bombardement op Jutphaas niet alleen een militair verslag van bommen en schade, maar ook een menselijk verhaal: dat van een dorp dat in de vuurlinie belandde en zich daarna opnieuw moest uitvinden.

De toegang tot de lezing is gratis. Aanmelden kan via de website van Bibliotheek Nieuwegein.