Nieuwegein krijgt er misschien een rijksmonument bij – en wel eentje die pas uit 1977 stamt. De Emmauskerk aan het Merelplein in de wijk Doorslag is door de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) voorgedragen als één van vijftien “jonge monumenten” in Nederland.

De Emmauskerk is de derde R.K. kerk in Nieuwegein, van de “3eenheidparochie”. De andere 2 kerken zijn de historische neogotische kerken St. Nicolaas (Jutphaas) en St. Barbara (Vreeswijk). In Nederland zijn er ruim 63.000 gebouwde en archeologische rijksmonumenten.

Een kerk zonder rechte hoeken
De Emmauskerk is allesbehalve standaard. Architect Ton Alberts, bekend om zijn organische bouwstijl, wilde af van de kille rechte lijnen. Het resultaat: een rond, warm en vriendelijk gebouw dat meer wegheeft van een sculptuur dan van een traditionele kerk. Binnen draait alles om ontmoeting: het altaar staat centraal, de stoelen eromheen, zodat iedereen letterlijk samenkomt.

Nieuwe stad, nieuwe kerk
Toen Jutphaas en Vreeswijk in 1971 samensmolten tot Nieuwegein, groeide de behoefte aan een eigentijdse kerk. In 1977 werd de Emmauskerk ingewijd door kardinaal Alfrink. Het gebouw paste perfect bij de jonge stad: open, democratisch en met oog voor de wijkbewoners. Voor veel parochianen voelt de kerk meer als een huis van mensen dan als een huis van God.

Meer dan baksteen alleen
Van buiten zie je een ingetogen gebouw, nauwelijks als kerk te herkennen, behalve door het kruis op de gevel. Van binnen opent zich een lichte ruimte met een stilteruimte, symboliek van aarde, water, lucht en vuur, en zelfs een gerestaureerd Maarschalkerweerd-orgel uit 1910. Alles ademt eenvoud en verbondenheid.

Waarom nu een monument?
De Emmauskerk is geselecteerd omdat ze een toonbeeld is van de zogeheten Post-65-periode (1965–1990). In die tijd veranderden kerken radicaal: minder hiërarchie, meer gemeenschap. Nieuwegein was zelf een product van die tijd – een groeikern vol experimenten met wonen en samenleven. De kerk is daar een tastbare herinnering aan.

En nu?
De aanwijzing is nog niet definitief. De komende maanden mogen inwoners, gemeente en provincie hun mening geven. Daarna beslist de minister. Wordt de kerk officieel rijksmonument, dan krijgt Nieuwegein er een officieel beschermd icoon bij.

Tentoonstelling
Om de jongste rijksmonumenten extra in het zonnetje te zetten, start dit najaar een reizende tentoonstelling. De Emmauskerk staat daar natuurlijk ook tussen.